Nedir bu empati dedikleri, tam olarak nasıl tanımlanır ve biz empati yeteneğimizi nasıl geliştirebiliriz?
Empati; bireyin kendisini, duygu ve düşüncelerinden ayrıştırarak bir başka bireyin duygularının farkına varabilme ve anlayabilme yeteneğidir. Fazlasıyla kitap cümlesi gibi gözükse de empati duygularla tamamen ilişkili bir terimdir. Empati kuran kişi; karşısındaki kişiyi o kadar iyi anlar ki onun gibi hissetmeye, onun gibi düşünmeye başlar ve kendini onunla özdeşleştirir. Empati bütün ilişkilerde anahtar gibi olabilecek ve bütün kilitleri açmanıza destek olabilecek bir beceridir. İş söz konusu olduğunda; iş görüşmesinde başarılı olmanızdan, iyi bir ekip çalışması çıkarmanıza, size bağlı olan kişileri iyi yönetmenizden, yöneticilerinizle çıkan uzlaşmazlıklarda başarılı bir şekilde anlaşmanıza kadar pek çok ilişkide size yardımcı olacak önemli bir özelliktir.
Empati ve cinsiyet arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalar sonucu, kadınlar erkeklere göre daha çok ve daha yüksek seviyede empati kurabilmektedirler. Dahası empatinin yaş ile ilişkisi ise doğru orantılıdır. Yaş ilerledikçe kişiler daha iyi empati kurabilmekte ve karşılarındaki kişiyi daha iyi anlayabilmektedirler.
Empatinin bütün bu olumlu özellikleri ile ilişkili olarak, empati özelliğimizi geliştirmek de mümkün.
Duyguları Yok Saymayın
Empati göstermeniz gereken bir durumda dikkat edeceğiniz en hassas noktalardan bir tanesi karşınızdaki kişinin duygularına nasıl karşılık verdiğinizdir. Örneğin, karşınızdaki arkadaşınız sizinle romantik ilişkisi ile ilgili yaşadığı problemi paylaştığında siz; “Boş ver, takma.” , “Önemli bir olay değil.” diyerek duygularını önemsemeyerek veya “Sen çok alıngansın hemen kırılıyorsun.” diyerek duygularını eleştirirseniz bu empatiyi ortadan kaldıracaktır. Bunun yerine karşıdaki kişinin duygusunu anlamaya çalışın.
İlgini çekebilir: Kaygı Taşıyan Birine Nasıl Duygusal Destek Verebiliriz?
İyi Bir Dinleyici Olun
Yapılan araştırmalar empati becerisi yüksek olan kişilerin iyi birer dinleyici olduğunu gösteriyor. Bu kişiler, biri karşılarında konuşurken pür dikkat karşılarındaki kişinin ne anlattığını anlamaya odaklanıyor ve daha iyi anlayabilmek için sorular soruyorlar. Empati becerisi düşük olan kişiler ise tam tersine birini dinlerken daha çok kendilerine ve karşıdaki kişi anlatmayı bitirince ne söyleyeceklerine odaklanıyorlar.
İlgini çekebilir: İyi Bir Dİnleyici Olmak Mümkün: Etkin Dinleme Becerisini Geliştirmenin Yolları
Kendinizi Onun Yerine Koyun
Empati sahibi olmanın önemli yollarıdan bir tanesi kendinizi karşıdaki insanın yerine koymaktır. Çoğu insan ben nasıl kendimi onun yerine koyayım? Ben onunla aynı durumu yaşamadım ki diye düşünür. Burada “kendini onun yerine koy” diye tanımlanan şey durumun kendisini direkt olarak yaşamak değil, bu durumu yaşayan kişinin hissettiği duyguları karşıdaki insanın hissettiği derecede hissedebilmeye çalışmaktır. Örneğin bir arkadaşınız, iş hayatında yaşadığı bir anlaşmazlığı size anlattığında onun yerinde siz olsaydınız nasıl hissederdiniz sorusuna cevap arayın. Kendinizi onun yerine koymaya çalışırken yer, zaman, kişi gibi detaylara da odaklanın.
Farkındalıklı Olarak Empatik Davranın
Bugünün teknolojik dünyasında iş arkadaşlarınızla yüz yüze görüşmekten daha çok zoom, mail, skype ile şirket içi görüşmeler ve yazışmalar ile görüşüyorsunuz. Bu görüşme şekilleri ile hızlı bir iş gününde karşımızdaki kişi ile empati kurmamız oldukça zor olabilir. Bunu aşmanın en iyi yolu bu görüşmeleri yaparken karşınızdaki kişinin hangi duygular içinde olduğunu düşünmeyi kendinize sık sık hatırlatmaktır. Bunu kendinize bir an için hatırlattığınızda karşınızdaki kişiye karşı daha empatik davranabilirsiniz.
Tahminlerinizi Garantiye Alın
Bazen karşımızdaki kişinin belli bir duygu içinde olduğunu tahmin eder ve ona göre davranırız. Örneğin, karşımızdaki kişinin beden dilinden, oturuş şeklinden onun üzgün olduğunu düşünür ve buna uygun olarak davranırız. Bu her zaman doğru olmayabilir. Karşımızdaki kişi üzgün değil belki kaygılı, öfkeli ya da bambaşka bir duygu içinde olabilir.
İlgini çekebilir: İnandıkların Gerçek mi? İlişkide Gerçekçi Olmayan Düşünceler
Yetişkinler olarak bu gibi taktikler sayesinde daha empatik bir iletişim sağlayabilirken, ebeveynler olarak nasıl empati yeteneği gelişmiş çocuklar yetiştirebiliriz?
- Birinci bakım verenin heyecanlı, cezalandırıcı olmayan ve serbestliğe imkan vererek yöneten bir yapıda olması…
- Çocuklarla davranışlarının başkaları üzerindeki etkileri, paylaşımın ve nazik olmanın önemi hakkında konuşmak. Örneğin, kıyafeti hakkında şaka yaptığı bir arkadaşının nasıl hissedeceği hakkında konuşmak.
- Birinci bakım verenin çocuğa model olarak empatik ve ilgili davranışlarda bulunması. Yaşadığı duygu durum değişikliklerinde “şu an çok üzülmüş olmalısın” gibi cümlelerle onu anladığını hissettirmek.
- Okul çağındaki çocukların kendi duygularını ve problemlerini ebeveynleriyle konuşup tartışmalarını cesaretlendirmek. Duygular hakkında masal kitapları okumak. (Örn: Duygularıyla Arkadaş Olan Çocuk, Üzüntü Kapını Çaldığında)
