Sınırlar, hayatımız hakkında güvenli kararlar vermek için kişisel veya fiziksel alan yaratmanın bir yoludur. İlişkilerimizde karşımızdakine karşı koyacağımız fiziksel, zihinsel ve psikolojik sınırlar, senin nerede başladığını ve onun nerede bittiğini belirlemeye yardımcı olur.
Maalesef kişisel sınırlarımız “İzinsiz Girilmez!” yazılacak bir tabela kadar belirgin değildir ve neye tahammül ettiğimize bağlı olarak aslında karşımızdaki insanlara bize nasıl davranacaklarını öğretiriz. Bu nedenle kişisel sınırlar koymamız kendi güvenliğimiz ve ilişkilerin sağlıklı yürümesi için mutlaka gereklidir.
Sınırlar koymak, bir ilişkiyi bitirmek anlamına gelmez.
Sınır koyduğumuzda karşımızdaki kişiler reddedilmiş veya terk edilmiş hissine kapılabilirler. Bundan dolayı, koyduğumuz/koyacağımız sınırların bir ilişkinin sağlıklı ve uzun ömürlü olması için önemli olduğunu bilmelerini sağlayın, sınırın sizinle ilgili olduğunu hatırlatın.
Ailenizle, arkadaşınızla ya da herhangi biriyle yaptığınız bir toplantı, bir telefon görüşmesi ya da buluşma sonrası kendinizi yorgun, tükenmiş ve mutsuz hissediyorsanız muhtemelen sınırlarınız ihlal edilmiştir. Sınırlarınızın ihlal edilmesi strese maruz kalmaya ve buna bağlı olarak birtakım sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilir.
İlgini çekebilir: Kişisel Alanımızı Korumak İçin Sağlıklı Sınırlar Nasıl Konulur?
Sınırları, sağlıklı sınırlar ve sağlıksız sınırlar olarak iki şekilde gruplayabiliriz.
Gerek duygusal ilişkilerimizde, gerek arkadaşlık ilişkilerimizde koyduğumuz sınırların sağlıklı mı sağlıksız mı olduğunu net olarak görebilir ve gerekli aksiyonları alabiliriz.
Sağlıklı sınırlar nelerdir?
- Öz gelişimine vakit ayırmak
- Kişisel değerleri korumak
- Biri sınırlarınızı ihlal ettiğinde fark etmek ve konuşmak
- Kendi kararlarına güvenmek
- Kim olduğunu bilmek
- Ne istediğini bilmek
- Öz saygıyı korumak
- Kimsenin sizden ve cömertliğinizden faydalanmasına izin vermemek
- İstenmeyen durumlara, tekliflere, hediyelere, temasa “hayır” diyebilmek
Sağlıksız sınırlarımızın olduğunu nasıl anlarız?
- Kimseye güvenmemek veya herkese koşulsuz güvenmek
- Başkalarının sizi yönlendirmesine ve/veya gerçekliğinizi tanımlamasına izin vermek
- Kabul görmek adına başka birini koşulsuz memnun etmek için uğraşmak
- Karşınızdakinin sizden istediğini koşulsuzca alabiliyor olması
- İlk görüşmede tüm özel hayatı ortaya dökmek
- Başkalarının ihtiyaçlarınızı karşılamasını beklemek
- Duygusal istismar, duygu sömürüsü
- Cinsel ve fiziksel istismar
İlgini çekebilir: Ruhta Minimalizm: Sosyal Çevrede Sadeleşme
Sağlıklı sınırları nasıl oluştururuz?
İlişkinizdeki durumları göz önüne alarak sınırınızın nasıl olduğunu netleştirdiğinize göre, sınırları nasıl belirlemek gerektiğine bir göz atalım. Sağlıklı sınır belirlemedeki ilk basamak sınırlarınızı adlandırmaktır. Sadece duygusal ilişkilerde değil tüm ilişkilerinizde duygusal, fiziksel, ruhsal ve zihinsel sınırlarımızı belirlememiz ve bu sınırları belirlerken değerlerimizi, ihtiyaçlarımızı, isteklerimizi göz önünde bulundurmamız oldukça önemlidir. Sınır koymak aslında kendimize nasıl davranılmasını istediğimiz ve istemediğimizle ilgilidir.
İkinci olarak, başkalarıyla net ve sağlıklı bir iletişim alışkanlığı edinmektir. İnsanlarla açık iletişim kurmak, kendinize güvenerek ve kesin olarak sınırlarınızı ifade etmek önemlidir. Bu noktada iletişim becerilerinizi gözden geçirmeniz ve geliştirilmesi gereken yönlerin tespit ederek ilgili eğitimle desteklemeniz önem taşımaktadır. Bir uzmandan bu konuda destek almanız, kendinizi geliştirmenize yardımcı olacaktır.
İlgini çekebilir: İnsanlarla İletişim Kurarken Hangisisin: Davranış Biçimlerine Göre 3 İnsan Tipi
Sağlıklı bir iletişim, öncelikle dinlemeyi gerektirir. Dolayısıyla karşınızdaki kişiyi aktif olarak dinlemiyorsanız, kalitesiz ve karşılıklı olmayan bir iletişim kuruyorsunuz demektir.
Sağlıklı sınırlar oluştururken, etkili ve sağlıklı bir iletişim için:
- Ne istediğinizi veya ne istemediğinizi çok net bir şekilde belirtin. Genellemelerden, imalardan veya belirsiz bir dil kullanmaktan kaçının,
- Beden diliniz önemli. Kendinden emin beden dili kullanın (özellikle göz teması).
- Eylemlerinizin sizin için ne ifade ettiğini net olarak tanımlayın. “Ben” ifadelerini kullanın. Örneğin istiyorum, hissediyorum, ihtiyacım var vb.
- Bir girişimde bulunmadan önce her iki tarafın da mantıklı ve açık iletişim kurabilecek durumda olduğundan emin olun
- İletişim yıkıcı, düşmanca veya küfürlü bir konuşma haline gelirse, ne zaman uzaklaşacağınızı bilin
- Dinlemeyi bilin ve aktif bir dinleyici olun
- Düşüncelerinizi ifade ederken suçlamadan, suçlu ya da mağdur aramadan, sadece olaya bağlı kalarak düşüncenizi ortaya koyun
- Başkasının adına konuşmayın
- Hatalıysanız özür dileyin ve özür dilemenin gücünü anımsayın
- Güvenle iletişim kurun
- İstemediğiniz bir durumda karşınızdaki ısrar etse dahi net tavrınızın arkasında durun
Yardımcı kaynaklar: growastrongfamily.org, www.allure.com
