Bağlanma stili, kişinin kendisini ve çevresini nasıl algıladığını, seçimlerini, kararlarını, baş etme becerilerini, romantik ve yakın ilişkilerini belirleyen davranış modelleridir. Bağlanma stilleri, psikolojide John Bowlby ve Mary Ainsworth tarafından geliştirilen bağlanma teorisinin bir parçasıdır.
Kaçıngan bağlanma, erken çocukluk döneminde gelişen bir bağlanma biçimidir. İhtiyaçlarına veya sıkıntılarına duyarlı tepkiler verilmeyen çocuklarda ortaya çıkma eğilimindedir. Kaçıngan bağlanma stiline sahip çocuklar hem fiziksel hem de duygusal olarak çok bağımsız hale gelirler.
Bu yazımızda, kaçıngan bağlanmanın ne olduğu, belirtileri ve tedavi seçeneklerine göz attık.
Bağlanma stilleri nelerdir?
Bağlanma örüntüleri Psikolog Mary Ainsworth tarafından güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma ve korkulu-kaçıngan olmak üzere üç şekilde belirtilmiştir. Fakat ilerleyen yıllarda dördüncü bir bağlanma türü olan darmadağın-güvensiz bağlanma örüntüsü, Main ve Solomon tarafından eklenmiştir.
Güvenli Bağlanma
Güvenli bağlanma, ihtiyaçlarına duyarlı bir ebeveyn veya bakıcı ile büyüyen çocuklarda gelişir. Güvenli bağlanan çocuklar, bir ebeveyn veya bakıcının, ihtiyaçlarını karşılamak ve sıkıntılı olduklarında onları rahatlatmak için hazır olacağına güven duyarlar.
Kaçıngan veya Korkulu Bağlanma
Bir ebeveynden veya bakıcıdan ihtiyaçlarına veya sıkıntılarına karşı hassas tepkiler almayan çocuklarda kaçıngan bağlanma gelişir. Kaçınmacı bağlanmaya sahip çocuklar hem fiziksel hem de duygusal olarak çok bağımsız hale gelebilirler.
Kaygılı veya Güvensiz-Kaygılı Bağlanma
Kaygılı bağlanan çocuklar, bir ebeveyn veya bakıcıdan ihtiyaçlarına tutarlı yanıtlar alamazlar. Kaygılı bağlanan çocuklar, kendi içlerinde veya başkalarıyla olan etkileşimlerinde güvensizken bakıcılarına aşırı bağımlı hale gelebilirler.
Düzensiz-Darmadağın Bağlanma
Düzensiz bağlanma, bir çocuk ebeveyninden veya bakıcısından sevgi ve ilgi istediğinde ama aynı zamanda onlardan korktuğunda ortaya çıkar. Düzensiz bağlanma, bir ebeveyn veya bakıcı, rahatlık arayan bir çocuğu görmezden gelerek, bağırarak veya bir şekilde cezalandırarak yanıt verirse gelişebilir.
Kaçıngan Bağlanma Belirtileri
Kaçınan bağlanma stiline sahip bir çocuk, yakınlık, şefkat veya sevgi için dışa dönük bir istek göstermeyebilir. Bağlanma stilleri ve bunlarla ilişkili davranışlar yetişkinliğe kadar sürebilir. Bir yetişkin olarak, kaçınan bağlanma stiline sahip bir kişi aşağıdakileri deneyimleyebilir:
- İlişkilerde duygusal yakınlıktan kaçınmak
- Sadece duygusal olarak yakınlaşmak istediklerinde partnerlerinin yapışkan olduğunu hissetmek
- Geri çekilme ve zor durumlarla tek başına başa çıkma
- Duyguları bastırmak
- Şikayet etmekten kaçınmak, somurtmayı veya neyin yanlış olduğunu konuşmak yerine ima etmeyi tercih etmek
- Olumsuz anıları bastırmak
- Hoş olmayan konuşmalardan veya manzaralardan kaçınmak
- Reddedilmekten korkmak
- Güçlü bir bağımsızlık duygusuna sahip olmak
- Başkaları hakkında olumsuz bir görüşe sahipken yüksek benlik saygısı duygularına sahip olmak
- Kendi ihtiyaçlarına ve rahatlıklarına aşırı odaklanmak
Bağlanma stili değişir mi?
Terapi veya danışmanlık, hem kaçınan bağlanma stiline sahip bir çocuk hem de ebeveynleri veya bakıcıları için faydalı olabilir.
Terapist, ebeveynin veya bakıcının davranışlarının çocuklarını nasıl etkileyebileceğini anlamasına yardımcı olabilir ve onları çocukla etkileşimde bulunmanın, ihtiyaçlarına yanıt vermenin yeni yollarına yönlendirebilir. Terapist, ebeveynleri veya bakıcıları ile daha sağlıklı bir bağ kurmalarına yardımcı olmak için çocukla birlikte çalışabilir.
Kaçıngan bağlanmaya sahip bir yetişkin de terapiden fayda görebilir. Terapist, kişinin ebeveynlerinin veya bakıcılarının çocukluk döneminde ihtiyaçlarına nasıl yanıt verdiğini ve bunun mevcut duygularını veya davranışlarını nasıl şekillendirebileceğini anlamasına yardımcı olabilir. Terapist daha sonra kişinin herhangi bir olumsuz davranış veya duygunun üstesinden gelmesine yardımcı olacak yöntemler önerebilir.
