Öz farkındalık son yıllarda her alanda karşımıza çıkan bir kavram. İş yaşamı, sosyal yaşam, eğitim alanı, kişisel gelişim alanı ve sağlık alanı gibi yaşamın birçok alanında öz farkındalık kavramıyla karşılaşmaktayız. Öz farkındalığı yüksek olanlar duygularını, düşüncelerini ve inançlarını olumlu yönde dönüştürerek, yaşamının kontrolünü elinde tutabilenlerdir. Öz farkındalık kavramına daha yakından bakalım!

Öz farkındalık nedir?

Öz farkındalığımız ruhsal dünyamızı, tutunduğumuz inançlarımızı, davranışlarımızı etkileyen duygu ve düşüncelerimizi tanımaya ve anlamaya yönelik bilincimizdir. Böylece ruhsal ve fiziksel varlığımızla çıktığımız yaşam yolculuğumuzda, öz farkındalığımızla gerçekte kim olduğumuzu anlarız.

Kişinin kendine yönelik uyanık olma durumu olarak da anlamlandırılan öz farkındalık kavramına dair literatür kaynaklarında birçok tanımlama karşımıza çıkar. Bu tanımlamalar ışığında öz farkındalık:

• Bireyin kendi düşüncelerine yönelik farkındalığı ve düşünmenin farklı yönlerini kontrol edebilme becerisi
• Bireyin kendi biliş yapılanması, sistemi ve işleyiş düzeniyle ilgili bilgi sahibi olması
• Bireyin iş ve özel yaşamıyla ilgili bilgi ve stratejilere sahip olması
• Bireyin kendi öğrenme özelliklerinin farkında olması ve bunları değerlendirebilmesi
• Bireyin anlama, algılama, tanıma ve hatırlama gibi bilişsel süreçlerinin farkında olması ve bu süreçleri yönetebilmesi
• Bireyin bellek, odaklanma ve imgeleme gibi bilişsel süreçlerini kullanma ve kontrol edebilmesi
• Bireyin kendini denetleme ve kontrol edebilme stratejilerini yönetebilmesi şeklindedir.

Bireylerin gelişmiş öz farkındalık düzeyi, hedeflerine olan yolculuklarında doğru değerlendirmeler yapabilmelerine, düşüncelerini kontrol edebilmelerine ve karşılaştıkları engellerde farklı stratejiler benimsemelerine katkı sağlar. Öz farkındalığı yüksek olanlar; iş ve sosyal yaşamlarından tutun, kişisel ve sosyal hedeflerine kadar ne istediğinin farkında olan, her yönüyle kendinin farkında olarak başarıya daha kolay ulaşanlardır.

Öz farkındalığın katkıları nelerdir?

Öz farkındalığın güçlendirilmesi kişinin kendini daha iyi tanımasına, kendiyle barışık olmasına, duygu ve düşüncelerini etkin yönetmesine ve davranışlarını kontrol etmesine katkı sağlar. Öz farkındalığın yüksek olması kişinin özgüvenini de besleyerek, daha bilinçli kararlar almasını destekler. Yaşama olumlu bakış açısı geliştirmesine ve bütünsel sağlığını korumasına katkı sağlar. Ayrıca yüksek öz farkındalık düzeyi kişinin yaşamında daha iyi ilişkiler kurmasına, önyargılarından özgürleşmesine, başarı algısını genişletmesine ve yetkinliklerini geliştirmesine katkı sağlar.

Gelişim sürecinde öz farkındalık yolculuğuna çıkması kişinin yaşama bakış açısını netleştirir. Bu yeti sayesinde kişi yaşadığı birçok sorunun farkında olarak, sorunlarına yönelik çözüm odaklı yaklaşım sergiler. Yetersizlik yaşadığı alanlarda kendini yargılamadan öğrenme çabasıyla gelişime, değişime ve dönüşüme kendini açar.

Bu bilinç seviyesi, kalpten gelen bir farkındalıktır esasında. Öz farkındalık sayesinde birey yüksek benliğiyle iletişim kurar. Böylece iç ve dış dünyasıyla denge ve uyumu yakalar. Bireyin yaşam doyumu ve yaşamda iyilik hali artar. Kendini tanıyan, kendini bilen, gücünün farkında olan, gelişim alanlarını gören, potansiyelini yükselten her insan arzuladığı yaşamın anahtarını da elinde tutar. Yaşamda öz farkındalığınız en kıymetli kaynağınızdır.

Öz farkındalığınız sizin ruhunuzun derinliklerine ve yaşama açılan pencerenizdir. Ona yatırım yapmak ise arzunuzda saklı gerçeğinizdir.

Koçluk desteği öz farkındalığı nasıl destekler?

Yaşam yolculuğunda kişisel ve mesleki gelişim gibi yaşamın tüm gelişim alanlarında, potansiyelin keşfedilmesinde sıklıkla tercih edilen güçlü bir araçtır koçluk yaklaşımı. Öz farkındalığın geliştirilmesi ya da güçlendirilmesi gereksinimi ise birçok kişinin koçluk desteği aldığı gündem konuları arasındadır. Bir koçun yol arkadaşlığıyla kişi farkındalıkla değişim, gelişim ve dönüşüm yaşayabildiği ilham verici bir yolculuğa çıkabilir.

Yaşam yolculuğunda koçluk desteği alan kişinin, bulunduğu yerden arzuladığı noktaya hangi stratejilerle daha hızlı ilerleyebileceğini keşfetmesi mümkün. Koçun eşlik ettiği bu yolculukta kişi her koçluk görüşmesinde öz farkındalığını güçlendirirken, hedeflerine olan yolculuğunda farklı kazanımlar elde eder. Bu sürekli öğrenmeyle birlikte kişinin öz farkındalığını da yükselten bir gelişim ve değişim yolculuğudur.

Gelişim yolculuğunda koçluk desteği ise pozitif etkileşimle kişinin ayrıca iç görü ve farkındalık kazanarak, değişim ve dönüşüm sağlamasına katkıda bulunur. Bu anlamda profesyonel koçluk yaklaşımı, kişinin öz farkındalık yolculuğunu destekleyen değerli bir yaklaşım tarzıdır. Koçluk ilham veren, düşünmeye teşvik eden, değişim, gelişim ve dönüşüm sağlayan bir keşif yolculuğudur.  

Profesyonel bir koç, koçluk desteği alan kişiye güçlü soruları ve etkili geri bildirimleriyle ayna tutar. Koçun varlığıyla koçluk desteği alan kişi, o aynada gördükleriyle şu soruların yanıtını kendinde bularak öz farkındalık yolculuğuna adım atar:

• Ben kimim?
• Kim olmak istiyorum?
• Yaşam yolculuğumda neredeyim?
• Yaşamda varmak istediğim yer neresi?
• Nerede takılıp kalıyorum?
• Alışkanlıklarım neler?
• Enerjimi nasıl ve nelere harcıyorum?
• Neler hissediyorum?
• Kendime nasıl bakıyorum?
• Başkalarına nasıl bakıyorum?
• Yaşama hangi pencereden bakıyorum?
• Yaşam amacım nedir?
• Yaşam doyumum nasıl?
• Kendimi hangi inançlarımla sınırlıyorum?
• Yaşamımın tüm alanlarıyla uyum ve dengem nasıl?
• Destek kaynaklarım neler?
• Motivasyon kaynaklarım neler?
• Hangi yönlerim gelişime açık?
• Kendimi hangi konularda sınırlıyorum?
• Yaşamda ulaşmak istediğim hedeflerim neler?
• Keşfetmem gereken fırsatlar neler?
• Öğrenmem gerekenler neler?
• Gelişim alanlarım neler?
• Beni ben yapan değerlerim neler?

Koçun varlığı ile bu ve benzeri soruları kendine soran kişi için artık yaşamda keşif yolculuğu başlamış olur.