Binlerce yıl önce büyük azizler her insanın doğasında olan “acı çekme” durumunu görüp, insanoğlunu acının esaretinden kurtarmak için bir çözüm arayışına başlar. Kimisi mağaralara, kimisi dağlara çekilir. Budizm’in kurucusu Buda’nın hikayesinde olduğu gibi…
Babası tarafından ölümden, acıdan ve hastalıktan uzak tutularak yetiştirilen Siddharta, 29 yaşında arabacısıyla sarayın dışına çıktığında keşfeder bunları… Ve bunun üzerine gerçeğin peşine düşen Siddharta tüm mal varlığını, eşini ve oğlunu bırakarak saraydan ayrılır. Çilecilik, arayış ve meditasyon ile geçen yılların sonunda bir incir ağacı altında meditasyon yaparken gerçeği idrak ederek aydınlanan Siddharta, sonra hayatını bu gerçeğin yayılmasına adar. Yogiler de dağlara çekilip insanoğlunun ıstırabını dindirmenin yollarını ararlar. Bir inanışa göre bu kadim bilgiler, gerçeği idrak eden üstün ruhlara vahiy yoluyla iner. Vedalar, Upanishadlar, Puranalar, Bhagavad Gita vb kıymetli kadim metinlerin böyle ortaya çıktığına inanılır. Önceleri sözlü olarak aktarılan bu bilgiler daha sonra yazılı hale getirilerek günümüze kadar ulaşır.
İlgini çekebilir: Yoganın Bedenimize ve Zihnimize 10 Muhteşem Faydası
İnsanın acıdan kurtuluşu için bir yol haritası sunan yoga ilmine dair bilgileri sistematik hale getiren metinlerden en önemlisi de Patanjali Yoga Sutraları’dır.
Patanjali Yoga Sutralar
Yoga felsefesinde adına özgürleşme, aydınlanma ya da samadhi denilen “mutlak mutluluk” haline ulaşmak için uygulanması gereken adımlar sistematik olarak ilk kez Patanjali Yoga Sutralarda tanımlanmıştır.
4. yy’da Patanjali (veya öğrencileri) tarafından yazılan Yoga Sutra’larda tanımlanan adımlar zihindeki yanılgıları ortadan kaldırmanın basamaklarını sunar. Patanjali aydınlanmayı (samadhi) egonun sınırlarını aşarak kendini gerçekleştirmek olarak açıklar ve tüm ikiliklerin ortadan kaybolduğu, kişinin kendi doğasını keşfederek saf bilinçle bütünleştiği ve yaşamın amacını idrak ettiği bu aşamaya ulaşmak için ruhsal ve fiziksel çalışmalar içeren 8 basamaktan oluşan bir yol sunar.
İlk basamak: Dış dünyayla ilişki
Aşağıda yer alan tabloda da görülebileceği gibi kişiler ilk iki basamakta dış dünyayla olan ilişkilerini düzenlemek için “yama”ları ve kişisel disiplinlerini oluşturmak için de “niyama”ları uygulamalıdırlar. Yamalar “kısıtlamalar”, “yoksunluklar”, “toplumsal İlişkiler” ve bazı çevirilerde de “yapılmayacaklar” olarak Türkçeleştirilir. Bugün yoga denilince akla çeşitli yoga duruşları gelse de yoganın ilk basamağı kişinin çevresiyle olan ilişkileri düzenlemek üzere yaptığı bu feragatleri içerir. Bunlar ahimsa (zarar vermemek), satya (yalan söylememek), asteya (çalmamak), brahmacharya (ılımlılık), aparigraha (ihtiyacından fazlasını almamak) olmak üzere beş temel prensiptir.
İlgini çekebilir: Stresin Üstesinden Gelmek İçin Hayatta ve Yogada Köklenmek
İkinci basamak: Kendinle ilişki
İkinci basamak olan niyamalar ise farklı kaynaklarda “yerine getirilecekler”, “yapılacaklar”, “kişisel eğitim”, “kendinle ilişki” olarak çevrilmektedir. Bu prensipler ise yoginin sürekli bir kişisel disiplin altında olarak kendini ve tepkilerini kontrol etmesini sağlar. Bunlar sauca (temizlik), santosha (memnuniyet), tapas (duyuların kontrolü), svadhyaya (öz-çalışma, kutsal metinlerin çalışılması) ve ishvara pranidhana (sonsuz kaynağa/guruya teslimiyet).
Yoga, meditasyon ve geleneksel yoga felsefesi alanlarında dünyaca ünlü eğitmenlerden biri olan, klinik psikolog Rolf Solvik’e göre beş yamayı uygulayarak kazanılan farkındalık, negatif enerjinin dönüştürülerek değişmeyen bir huzur hali geliştirilmesine yardımcı olur. Beş niyama ise mutluluk ve özgüven geliştirmek için kullanılan araçlardır; ve bunları uygulamak için her gün karşımıza fırsatlar çıkar.
Üçüncü ve diğer basamaklar: Yoga pozları
Sonraki basamaklarda oturuşlar (asana, bugünkü anlayışta yoga pozları), nefes çalışmaları ve meditasyonun aşamaları olan pratyahara-dhyana-dharana (duyuların kaldırılması, odaklanma ve konsantrasyon) aşamaları uygulanır. Patanjali’ye göre kişiler bu basamakların izlenmesi yoluyla zihinlerini sessizlik ve odaklanma, kendilerini de öz-farkındalık konusunda eğiterek sekiz basamakta samadhi ‘ye ulaşırlar.
İlgini çekebilir: Sakinleşmek ve Kaygıları Gidermek İçin 5 Basit Yoga Duruşu
Bonus Kitap Önerisi: Herman Hesse- Siddhartha
Yardımcı kaynaklar:
- Bora Ercan, Yoga 1. Kitap Suryadan Patanjaliye, Paloma Yayınevi , 2015
- Çetin Çetintaş, Yoga Sutralar-1, Sokak Yayın Grubu, 2018
- Vivekananda,S, The Complete works of Swami Vivekenanda. Kalkota: Advaita Ashram, 2001
- The Wisdom of Yoga. NewYork:Bantam, (Cope, 2006).
