Kırmızı bir duvara baktığınızda belirli bir süre sonra gergin hissetmeye başladığınız oldu mu? Siyah kıyafet giymeye alıştıktan sonra bir daha başka renk giyemediğiniz? Beyaz bir çiçeğe baktığınızda içinizin açıldığı bir an peki? Araştırmalar gösteriyor ki, renklerin psikoloji üzerinde büyük bir etkisi var.
Renk, aslında bir enerji çeşididir ve vücut fonksiyonlarımızı, duygularımızı, zihnimizi etkiler. İleri teknolojinin ortaya koyduğu araştırmalar sonucunda, gözün retina tabakasındaki sinir uçlarının görüntüyü alarak beyindeki görme ile ilgili merkeze ilettiği öğrenilmiştir. Renkler, otonomik sinir sistemini uyarıyor, hormonal aktiviteyi etkiliyor ve dolayısıyla bizlerde çeşit çeşit duygular uyandırıyor. Biz her ne kadar bilinçli olarak fark edemesek de bilinçaltımız bizim bilinçli düzeyde algılayamadıklarımızı algılıyor ve dikkat ediyor. Böylelikle renkler tutumlarımız, ruh halimiz ve dolayısıyla seçimlerimiz üzerinde de büyük rol oynamış oluyor.
“Renkler ve zevkler tartışılmaz.” mottosundan yola çıkarak, renklerin psikoloji üzerindeki araştırmaları oldukça kısıtlı olsa da mimarlık, satış, pazarlama gibi araştırmalar çoğunluktadır. Buralardan da yine anlamaktayız ki renkler her türlü psikoloji üzerinde etkilidir. Renkler hayatımızın her alanında büyük rol oynamaktadır. Bazı renkler metabolizma üzerinde rol oynarken, bazıları kasılma ve gevşeme üzerinde ve dahası üzerinde rol oynarlar. Yani renklerin etkisi, hem duygusal hem psikolojik hem de fizyolojiktir.
İlgini çekebilir: Renklerin Enerjisi: Sen Hangi Renksin?
Renklerin anlamları, üzerimizdeki etkisi kişisel ve kültürel anlamda değişkenlik gösterebilir. Yine de, bilinçaltımıza ne yönde etki ettiğini konusunda ortak görüşler çoğunluktadır.
Kırmızı
Kırmızı, en kolay fark edilebilen ve en çekici renklerden biridir. Duygusal yoğunluğu ve çekiciliği arttıran bir renktir. Güç, cesaret, aşk, şehvet, tehlike, canlılık ve heyecan gibi yüksek ve yoğun duyguları uyandırır. Özellikle utangaç ve çekingen kişilerin kırmızı rengi kullanmaları tavsiye edilir. Harekete geçirici bir enerjisi vardır. Ancak dengeli kullanılması gereken bir renktir. Aşırıya kaçıldığı zaman öfke ve agresyonu da tetiklediği düşünülmektedir.
Sarı
Sarı renk; zekayı, canlılığı, neşeyi temsil eder. Özellikle araştırmalara göre beynin sol lobuna direkt etki edebildiği için akıl ve zeka ile büyük ilgilidir. İnsana canlılık verir ve neşeyi arttırır. Öte yandan yaratıcılığın üzerinde pozitif bir etkisi vardır. İştah açan bir tarafı olduğundan restoran ve cafeler en çok sarı rengi tercih ederler. Bir yandan da oldukça göz yoran ve uyarıcı bir renktir. Stres anında olan bir kişinin sarı renge yoğun bir şekilde maruz kalması endişe ve kaygıyı hızlıca tetikleyebilir.
Turuncu
Turuncu, dışa dönüklük, cesaret, mutluluk, arkadaşlık ve güveni simgeler. Ne kırmızı kadar tetikleyici ne de sarı kadar uyarıcı bir tarafı vardır. Abartıya kaçmadan, hem canlı hem de güven verici bir enerji yaratmak için kullanılır. Turuncunun da iştah üzerinde bir etkisi olduğu ve iştah açan bir yanı olduğu düşünülüyor.
Mavi
Mavi, birçok duygunun bir arada olabileceği tarzda bir renktir. Güveni, huzuru, sadakati simgelerken öte yandan yalnızlık ve üzüntüyü de simgeleyebiliyor. Mavi ve açık mavi daha dingin, huzurlu bir enerji verirken koyu mavi, lacivert gibi renkler kişiyi daha depresif bir ruh haline itebiliyor. Özellikle mavi rengin iştah kapattığı bilinir. Açık mavi ortamlarda verimlilik ve performans artabilir. Öteki bir araştırma ise mavi rengin konsantrasyonu ve akılda kalıcılığı arttırdığını ortaya koymuştur. O yüzden aklınızda kalmasını istediğiniz şeyleri mavi bir kalemle boyamanız veya yazmanız size bu konuda oldukça yardımcı olabilir.
Yeşil
Yeşil renk; doğayı, yaşamı, canlılığı temsil eder. İnsan için en önemli kavramlardan biri olan dengeyi de sembolize eder. Huzurlu ve güven dolu bir ortam yaratmak için kullanılması gerekilen renklerden biridir. Sakinlik ve dinginlik verir. Şifa enerjisine de sahip bir renktir. Sinir sistemi üzerinde doğal bir etki sağlar. Güven duygusu oluşturur. Genellikle bankalar ve hastaneler bu rengi oldukça fazla kullanır. Oldukça pozitif etkileri olan bu rengin tabi ki negatif etkileri de var. Yeşil renge fazla maruz kalmak kıskançlığı tetikleyebilir.
Mor
Mor renk, asaletin rengi olarak simgelenmiştir. Duygusallık, zarafet ve tutkunun rengidir. İnsanlarda sakinliği ve kaliteyi çağrıştırdığı için lüks markalar mor rengi kullanmayı tercih eder. Öte yandan ilham verici ve maneviyatın da rengi olarak bilinir. Sakinliği tetiklediği için özellikle uyku problemi yaşayan kişilere, mor rengi kullanmaları tavsiye edilir.
Siyah
Siyah, üzerine oldukça tartışılan bir renktir. Bir yandan güç, sadakat, asalet, otoriteyi temsil ederken bir yandan gizemi, karanlığı ve suçu temsil ettiği söylenir. En çok gücü temsil etmek için kullanılır. Özellikle markalar ucuz bir marka olmadıklarını kanıtlamak adına tercih ederler. Kişinin duygu durumuna ve kültüre göre kullanımı en çok değişen renklerden biridir.
Beyaz
Beyaz; saflığı, masumiyeti, temizliği simgeler. Öte yandan düzen ve temizliği de temsil eder. Dengeleme unsuru olarak kullanılır. Minimalizmi de simgelediği için her ne renk kullanılırsa kullanılsın denge yaratabilmek adına genellikle beyaz renk tercih edilir. Araştırmalara göre negatif anlamda uyarıcı olabileceği bir şey pek bulunmamıştır.
Kaynakça: Mark Meerum Terwogt & Jan B. Hoeksma (1995) Colors and Emotions: Preferences and Combinations, The Journal of General Psychology, 122:1, 5-17, DOI: 10.1080/00221309.1995.9921217
