Kişinin kan şekeri düzeyi normalden yüksek olmasına karşın diyabet tanısı koymaya yeterli yükseklikte değilse bu durumda kişi pre-diabetik olarak tanımlanır. Bu kişilerde diyabetin gelişmesini önlemek için yeterli zaman vardır. Diyet değişiklikleri gibi önleyici tedbirler almak, prediyabet riskini %40-75 oranında azaltabilir.
Bu yazımızda, diyet ve prediyabetin nasıl ilişkili olduğunu görerek ve kan şekeri seviyelerini yönetmek için bazı diyet ipuçları sağlayacağız. Kaçınılması gereken gıdalar, glisemik indeks kavramı, DASH diyeti, egzersiz ve dışarda yeme ipuçları gibi ögelere değineceğiz.
Yenilmesi ve kaçınılması gereken yiyecekler
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Diyabet Önleme Programının sonuçları, aşırı kilolu kişilerde yılda kaybettikleri 1 kilogramın diyabet geliştirme riskini azaltabileceğini göstermektedir.
Bir kişinin kilo vermesine ve prediyabeti yönetmesine yardımcı olabilecek bir diyet ağırlıklı olarak normalde aşağıdaki yiyecekleri içerir:
- Sebzeler
- Tam tahıllar
- Yağsız et
- Protein içeriği yüksek baklagiller
Prediyabetik kişiler ilave şekerler, basit karbonhidratlar ve kızartmalardan kaçınmaya dikkat etmelidirler.
İlgini çekebilir: Tip 2 Diyabetin Erken Belirtileri ve Erken Teşhisin Önemi
Glisemik indeks
Glisemik indeks GI, karbonhidratların kandaki glikoz düzeyine olan etkisinin ölçüldüğü sisteme verilen isimdir.
Kan şekerini hızlı yükselten besinlerin glisemik indeksleri de yüksektir. Glisemik indeks değeri, glukoz ve beyaz ekmek referans alınarak belirlenmektedir. Bu sebeple glukozun ve beyaz ekmeğin glisemik indeks değeri 100 olmaktadır.
Glisemik indeks değerine göre yiyeceklerin tüketilmesi gereken sıklık aşağıda verilmiştir:
- Düşük glisemik indeks değerine (0-55) sahip olan besinler … her gün sıklığında
- Orta glisemik indeks içeren besinler (55-70) … haftalık periyotlar sıklığında
- Yüksek glisemik indeks değeri bulunan besinler (70-100) … aylık periyotlar sıklığında
Düşük glisemik indeksli gıdalar nelerdir?
Değeri 55 ve altı olan düşük glisemik indeksli besinlerdir. Bu besinler vücutta uzun sürede parçalanmaktadır ve bu yüzden kan şekeri seviyesini daha yavaş yükseltirler. Bu besinlere bazı örnekler: Yulaf, Arpa, Tereyağı, Zeytinyağı, Brokoli, Haşlanmış havuç, Süt, Nohut, Kırmızı ve Yeşil Mercimek, Kiraz, Greyfurt, Armut, Ceviz
İlgini çekebilir: Intermittent Fasting (Aralıklı Oruç) Diyeti: Nasıl Yapılır? Faydaları Nelerdir?
DASH Diyeti
Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) dahil olmak üzere bazı sağlık kuruluşları, daha iyi bir yaşam ve Hipertansiyonu Durdurmak için Diyet Yaklaşımları (DASH) diyetini izlemeyi önermektedir. Karbonhidrat sayımı ve çeşitli gıdaların GI puanlarının farkındalığı ile birleştiğinde, bu diyet yaklaşımı prediyabetli kişilere de yardımcı olabilir.
Bu diyet yaklaşımı daha az kalori almaya değil, daha sağlıklı seçimler yapmaya odaklanır.
İnsanları sebze, meyve, tam tahıllar, yağsız veya az yağlı süt ürünleri, balık ve deniz ürünleri, kümes hayvanları, sebze yağları ve baklagil yemeye teşvik ederken yağlı etler, basit karbonhidratlar ve ilave şekerlerden kaçınmaya yönlendirir.
Dışarıda yemek
Prediyabetli olmak, bir kişinin dışarıda yemek yiyemediği veya yemeğinin tadını çıkaramayacağı anlamına gelmez, ancak yaptıkları seçimler konusunda dikkatli olmaları gerekir.
İşte dışarıda yemek için bazı ipuçları:
- Arkadaşlarınızı ve ailenizi sağlıklı seçeneklere sahip restoranlarda yemek yemeye teşvik edebilirsiniz.
- Dışarıda yenilen salataların sosların dikkat edilebilir, sossuz tercih edilip sonradan zeytinyağı ve limon istenebilir.
- Yemeğiniz miktarındansa yiyeceklerin kalitesine dikkat edebilirsiniz.
- Gazoz veya alkol yerine buzlu ve bir dilim limonlu su veya sade soda tercih edilebilir.
İlgini çekebilir: Geleneksel Diyet Kültürünün Dayattığı Aç Olmakla İlgili 4 Yanlış İnanış
Egzersiz yapmak
Fiziksel aktivite, kişinin kilo vermesine ve kan şekeri seviyelerini kontrol etmesine yardımcı olabilir. Egzersiz, enerji için fazla kan şekerini kullanır ve insülin duyarlılığını artırabilir.
Amerikan Diyabet Derneği, tip 2 diyabetli kişiler için, uzun süreli oturma sırasında hafif yürüyüş veya direnç eğitimi için her 30 dakikada bir kalkmalarını önermektedir. Bu minik hareketlilik bile, kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilir.
Özetle prediyabet için herkese uyan tek bir diyet yoktur. Bu durumun teşhisini alan kişiler sağlık kontrolleri için düzenli doktor kontrolüne gidebilir ve bir diyetisyenden yardım alabilirler. Doktorun yaptığı reçetelendirme dışında kilo kaybı veya yağ yakımı teşvik edici ilaç almamalıdırlar. Bilinçsiz ilaç kullanımı kişinin durumunu kötüye sürükleyebileceği unutulmamalıdır.
Yardımcı kaynak: https://www.medicalnewstoday.com
