Gestasyonel diyabet, hamilelik sırasında ortaya çıkabilecek bir diyabet türüdür. Gebe kadınların yüzde 3-8’inde görülebilen gestasyonel diyabet, hamilelikte en sık karşılaşılan endokrinolojik hastalıktır. Bunu önlemek her zaman mümkün değildir, ancak hamile kadın bu riski azaltmak için adımlar atabilir. Gestasyonel diyabetin risk faktörleri nelerdir, tedavisi nedir, mercek altına alıyoruz!
Gestasyonel diyabet nedir?
Gestasyonel diyabet, gebelik sırasında ortaya çıkan ve genellikle doğumdan sonra kaybolan bir diyabet türüdür. Bu durum, gebelik öncesinde diyabet tanısı olmayan kadınlarda, hormonal değişiklikler ve artan insülin direnci nedeniyle gelişir.
Hamilelik sırasında plasenta, bebeğin büyümesini desteklemek için çeşitli hormonlar salgılar. Ancak bu hormonlar, annenin vücudunda insülinin etkisini azaltarak insülin direncine yol açabilir. Eğer pankreas bu artan ihtiyaca yanıt olarak yeterli miktarda insülin üretemezse, kan şekeri seviyeleri yükselir ve gestasyonel diyabet oluşur.
Gestasyonel diyabet risk faktörleri
- Fazla kilolu olmak
- Önceki bir hamilelikte gestasyonel diyabet geçirmiş olmak
- Aile geçmişinde tip-2 diyabet olması
- Prediyabet veya insülin direncine sahip olmak
- Gebeliğin ilk 18-24. haftalarında fazla kilo almak
- Önceki doğumunda 4 kilonun üzerinde bebek doğurmak
- Gebelik öncesi bozulmuş glukoz toleransı
- İdrarda glukoz saptanması
- Çoğul gebelik yaşamak
- Polikistik over sendromu (PCOS)
- İleri anne yaşı (35 yaş ve üzeri)
Gestasyonel diyabetin olası sonuçları
Gestasyonel diyabet, gebelik sırasında ortaya çıkan ve genellikle doğumdan sonra kaybolan bir diyabet türüdür. Ancak, kontrol altına alınmadığında hem anne hem de bebek için bazı riskler oluşturabilir. İşte gestasyonel diyabetin olası sonuçları:
Anne için olası sonuçlar
- Yüksek tansiyon ve preeklampsi: Hamilelikte hipertansiyon riskini artırabilir ve preeklampsiye yol açabilir. Bu durum, anne ve bebeğin hayatını tehdit edebilir.
- Sezaryen doğum: Büyük bebek (makrozomi) riski, sezaryen doğum ihtiyacını artırabilir.
- Gelecekte diyabet riski: Gestasyonel diyabet geçiren kadınların ilerleyen yıllarda tip 2 diyabet geliştirme riski daha yüksektir.
Bebek için olası sonuçlar
- Makrozomi: Anne kanındaki yüksek şeker düzeyleri bebeğin aşırı kilo almasına yol açabilir. Bu, doğum sırasında zorluklara neden olabilir.
- Hipoglisemi: Doğumdan sonra bebeğin kan şekeri seviyeleri aniden düşebilir (hipoglisemi).
- Erken doğum ve solunum sıkıntısı: Erken doğum riskini artırabilir ve bebekte solunum sıkıntısına neden olabilir.
- Doğum travması: Büyük bebek nedeniyle doğum sırasında omuz takılması gibi komplikasyonlar gelişebilir.
- Uzun vadeli sağlık riskleri: Bebekte obezite ve tip 2 diyabet gelişme riski artabilir.
Gestasyonel diyabetin önüne geçmek için ne yapabilirsiniz?
Bu komplikasyonlar genellikle doğru yönetimle önlenebilir. Yönetim stratejileri arasında aşağıdaki maddeler önem taşımakta.
Sağlıklı bir kiloda hamile kalınması
Gebe kalmak isteyen bir kadın, hamile kalmadan önce sağlıklı bir kiloya ulaşmasına ve bu kiloyu korumasına yardımcı olabilecek yaşam tarzı seçimleri yapmalıdır. Bir 2018 akademik çalışmasınında, gestasyonel diyabetle ilgili 10 yıllık verilere bakıldı ve aşırı kilolu olmanın önemli bir risk faktörü olduğu sonucuna varıldı. Yüksek BKI’ye sahip olmanın kadının gestasyonel diyabet geliştirme olasılığını artırdığı doğrulandı. Bununla birlikte, araştırmacılar ayrıca diyet değişiklikleri yapmanın riski azalttığını da kaydetti.
Egzersiz yapmak
Egzersiz, sağlıklı kiloyu korumanın hayati bir parçasıdır. Hem hamilelik öncesi hem de hamilelik sırasında egzersiz, gestasyonel diyabetin önlenmesine yardımcı olabilir. Egzersiz, vücudun; pankreasın ürettiği kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesine yardımcı olan insüline karşı daha duyarlı hale gelmesine yardımcı olur.
Hamilelikte iyi beslenmek
Hamilelik sırasında, sabah bulantıları, aşermeler ve yemek isteksizlikleri, besleyici bir diyet yemeyi zorlaştırabilir. Bununla birlikte, iyi beslenme, gestasyonel diyabetin önlenmesine yardımcı olabilir ve kadının her üç aylık dönemde yalnızca sağlıklı miktarda kilo almasını sağlayabilir. Tam tahıllar,kompleks karbonhidratlar ve sebze tüketmek, riski azaltmaya yardımcı olabilir. İşlenmiş gıda, gazlı içecekler ve ekstra ilaveli şekerlerden kaçınılabilir. Bir diyetisyenle birlikte bu konuda çalışmak fayda sağlayabilir.
Rutin jinekolojik muayenelere düzenli katılmak: Doktor, gestasyonel diyabetin bazı erken belirtilerini tanıyabilir ve bunu önlemeye yardımcı olacak yollar önerebilir. Gebeliğin 24-28 haftaları arasında, gebe gestasyonel diyabet taramasından geçecektir. Sonuçlar gestasyonel diyabet için pozitif çıkarsa, doktor komplikasyonlarınn nasıl önleneceği hakkında konuşacaktır.
Ne zaman doktora görünmeli?
Hamilelik sırasında düzenli olarak planlanmış bir randevuda gestasyonel diyabeti tartışmak genellikle mümkündür. Bununla birlikte, semptomlarda veya diğer komplikasyonlarda değişiklik yaşayan herkes, mümkün olan en kısa sürede bir doktor veya bir sağlık uzmanıyla görüşmelidir. Doktor, bireye semptomlarını sorabilir ve daha fazla testin gerekli olup olmadığını belirleyebilir.
