Yoğun iş temposu, stresli şehir hayatı ve artan ekran kullanımı derken, zihnimizi ve bedenimizi dinlendirmek ve beslemek her zamankinden daha önemli hale geldi. Peki, size hem keyifli hem de faydalı bir aktivite olduğunu söylesek? Evet, doğru duydunuz! Kitap okumak, sadece boş zamanınızı dolduran bir eylemden çok daha fazlası. Düzenli kitap okumanın hem fiziksel hem de zihinsel sağlığınıza birçok faydası olduğunu biliyor muydunuz? Bu yazıda, bilimsel araştırmalar ışığında, kitap okumanın şaşırtıcı faydaları hakkında bilgi sahibi olacak, kitap okuma alışkanlığının nasıl kazanılabileceğini öğreneceksiniz. Stresi azaltmaktan hafızanızı güçlendirmeye, uyku kalitenizi iyileştirmekten kelime dağarcığınızı geliştirmeye kadar, kitap okumanın size sağlayacağı tüm bu faydaları okuduktan sonra, kitaplığınıza koşmak isteyeceksiniz!
İşte Araştırmalar Işığında Kitap Okumanın Faydaları
Okumak beyninizi güçlendirir.
Yapılan bir araştırmaya göre okumak tam anlamıyla zihninizi değiştiriyor. Araştırmacılar, MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) taramalarını kullanarak, okumanın beyindeki karmaşık bulguları ilintili olanlarla bağlayarak beyin içi fonksiyonlarını düzenlediğini doğruladı. Okuma alışkanlığınız ilerledikçe, bu bağlantılar da daha güçlü hale geliyor.
2013 yılında yapılan araştırmada, araştırmacılar, bir roman okumanın beyin üzerindeki etkisini ölçmek için MRI taramaları kullandılar. Katılımcılar 9 gün boyunca Pompeii isimli romanı okudu. Hikayede gerilim arttıkça, beynin gittikçe daha fazla alanda faaliyet gösterdiği görüldü. Beyin taramaları, okuma süresi boyunca ve sonraki günlerde, özellikle beynin hareket ve acı gibi fiziksel duyumlara yanıt veren kısmı olan somato-sensori korteksteki beyin aktivitelerinin arttığını gösterdi.
Empati yeteneğinizi geliştirir.
Acıyı hissetmekten bahsetmişken, araştırmalar, edebi kurgu roman okuyan insanların – karakterlerin iç yaşamlarını keşfeden hikayeler – başkalarının duygularını ve inançlarını anlama konusunda daha yüksek bir bilinç gösterdiğini kanıtlamıştır.
Araştırmacılar bu yeteneği, sosyal ilişki kurmak, yönlendirmek ve sürdürmek için gerekli olan bir dizi beceri olan “zihin teorisi” olarak adlandırıyorlar. Sadece bir tek edebi kurgu romanı okuma seansının bu duyguyu tetiklemesi muhtemel olmasa da, araştırma, uzun vadeli kurgu okuyucularının daha gelişmiş bir zihin teorisine sahip olma eğiliminde olduğunu gösteriyor.
Kelime dağarcığınızı geliştirir.
Araştırmacılar, genç yaşlardan itibaren düzenli olarak kitap okuyan kişilerin kelime dağarcıklarının diğer kişilere oranla daha fazla geliştiğini tespit ettiler. Kelime bilgisi; test sınavlarından, üniversitelere kabullere ve iş fırsatlarına kadar hayatınızın birçok alanında sizi öne çıkarabilir.
Cengage tarafından 2019 yılında yapılan ankette, işverenlerin yüzde 69’unun etkili iletişim kurma yeteneğine sahip kişileri işe almak istediğini gösterdi. Kitap okumak, kelime dağarcığınızı geliştirmenin en etkili yoludur çünkü bir metin içerisinde öğrendiğiniz kelimeleri günlük yaşantınıza daha kolay şekilde adapte edebilirsiniz.
Yaşlanmaya bağlı bilişsel gerilemeyi önlemeye yardımcı olur.
Ulusal Yaşlanma Enstitüsü, yaşınız ilerledikçe zihninizi aktif tutmanın bir yolu olarak kitap ve dergi okumanızı öneriyor. Araştırmalar kitap okumanın Alzheimer gibi hastalıkları önlediğini kesin olarak kanıtlamasa da, her gün matematiksel işlem çözen yaşlıların bilişsel işlevlerini sürdürdüklerini ve geliştirdiklerini göstermektedir. Okuma alışkanlığını ne kadar erken kazanırsanız o kadar iyi.
Rush Üniversitesi Tıp Merkezi tarafından 2013 yılında yürütülen bir araştırmada, tüm hayatları boyunca zihinsel olarak uyarıcı faaliyetlerde bulunan kişilerin, bunama hastalarının beyinlerinde bulunan plakları, lezyonları ve tau-proteinleri taşıma olasılıklarının daha düşük olduğu sonucuna vardı.
Stresi seviyesini azaltır.
2009 yılında bir araştırma; yoga, mizah ve okumanın Amerika Birleşik Devletleri’ndeki zorlu sağlık bilimleri programlarındaki öğrencilerin stres düzeyleri üzerindeki etkilerini ölçmüştür. Çalışma, 30 dakikalık okumanın kan basıncını, kalp atış hızını ve psikolojik sıkıntı duygularını yoga ve mizah kadar etkili bir şekilde düşürdüğünü ortaya koymuştur.
Yazarlar şu sonuca varmıştır: “Zaman kısıtlamaları sağlık bilimleri öğrencileri tarafından bildirilen yüksek stres seviyelerinin en sık belirtilen nedenlerinden biri olduğundan, bu tekniklerden birinin 30 dakikası, çalışmalarından büyük miktarda zaman ayırmadan programlarına kolayca dahil edilebilir.”
Uyku kalitesini artırır.
Doktorlar düzenli uyku rutininin bir parçası olarak kitap okunmasını önermektedir. En iyi sonucu almak için ekrandan okumak yerine basılı bir kitap seçebilirsiniz. Çünkü cihazınızdan yayılan ışık sizi uyanık tutabilir ve diğer istenmeyen sağlık sonuçlarına yol açabilir.
Doktorlar ayrıca, uykuya dalmakta güçlük çekiyorsanız yatak odanızdan başka bir yerde okumanızı da önermekte. (Bir ipucu olarak aklınızda bulunabilir.)
Depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olur.
İngiliz filozof Sir Roger Scruton bir keresinde şöyle yazmış: “Hayali şeylerle teselli, hayali bir teselli değildir.” Depresyondaki insanlar genellikle kendilerini izole edilmiş ve diğer herkesten uzaklaşmış hissederler. Ve bu, kitapların bazen azaltabileceği bir duygudur.
Kurgu okumak, kendi dünyanızdan geçici olarak kaçmanıza ve karakterlerin hayali deneyimlerine kapılmanıza olanak tanıyabilir. Kurgusal olmayan kendi kendine yardım kitapları ise size semptomları yönetmenize yardımcı olabilecek stratejiler öğretebilir.
Bu nedenle Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi, tıp uzmanlarının belirli durumlar için özel olarak seçtiği kendi kendine yardım kitaplarını reçete ettiği bir Reçeteli Kitaplar programı olan Reading Well’i başlattı.
Daha uzun yaşamanıza yardımcı olabilir.
Uzun vadeli bir sağlık ve emeklilik çalışması Trusted Source, 3.635 yetişkin katılımcıdan oluşan bir topluluğu 12 yıl boyunca izledi. Kitap okuyanların, okumayalardan yaklaşık 2 yıl daha uzun süre hayatta kaldığını tespit etti. Çalışma ayrıca her hafta 3,5 saatten fazla okuyanların, hiç okumayanlara göre yüzde 23 daha uzun yaşama olasılığının olduğu sonucuna varmıştır.
Kitap okuma alışkanlığı nasıl kazanılır?
Kitap okumanın hem ruhsal hem de zihinsel olarak faydaları göz önünde bulundurulunca, bunun kendimize yapabileceğimiz en iyi yatırım ve hayatımıza kolaylıkla entegre edebileceğimiz en değerli alışkanlıklardan biri olduğunu kabul etmeliyiz. Ne derler bilirsiniz: “Kitap okumayı alışkanlık haline getirmek istiyorsanız sevdiğiniz kitapları okumakla başlayın.” Bu çok doğru, çünkü eğer ilginizi çekmeyen bir şey hakkında okuyorsanız bu sizi kitap okumaktan soğutabilir. Başlangıçta ilgi alanınız dahilinde olan bir kitap ile başlarsanız, sonrası çorap söküğü gibi gelir.
İşte kitap okuma alışkanlığı kazanmak için uygulayabileceğiniz bazı adımlar:
1. Tüm kitaplarınızı raftan indirin, rafa sadece şimdiye kadar okuduğunuz ve sizin için anlam ifade eden kitapları geri kaldırın.
2. Okumak istemediğiniz kitapları da bir kütüphaneye hediye etmek için ayırın.
3. Okunmamış olan kitaplarınızı farklı bir alana yerleştirin.
4. Aylık okuma listeleri hazırlayın.
5. Her ay belirli sayıda kitap seçerek işe başlayın. İlk ay seçtiğiniz kitapların sayfa sayısının fazla olmamasına özen gösterin.
6. Hafta içi minimum 50 sayfa, hafta sonu ise minimum 100 sayfa olacak şekilde kendinize gün içinde kitap okumak için zaman ayırın.
7. Ay sonunda hedeflerinizi gerçekleştirdikten sonra bu işlemi her ay başı tekrar edeceğiniz bir rutine dönüştürün.
Bu noktada en önemlisi, hedeflerinizin ulaşılabilir olması. Ay sonunda hedeflerinize ulaştığınız zaman bu sizin motivasyonunuzu arttıracak ve bir sonraki ay için size yardımcı olacak. Küçük bir sadeleştirme adımının nasıl değerli bir kazanıma dönüştüğüne şahit olun. Bu ufak değişikliğin hayatınızda olumlu dönüşümlere sebep olduğunu kısa sürede farkedecek ve bu zincirin halkasını çoğaltmak isteyeceksiniz.
Kitap okumanın faydaları azımsanmayacak kadar çok. Bu yüzden, kitap okumak bir boş zaman aktivitesi olmaktan ziyade okumak için vaktinizi planladığınız bir rutin olsun.
