“İnsanlar doğası gereği bilmek isterler.” der Aristo. Bir yolculuğa başlamak istediğimizde bize gereken iki şey vardır: Merak ve Teknik. Aristo’nun söylediği gibi insanoğlu olarak madem doğamız gereği bilmek istiyoruz o halde öğrenmek, anlamak ve zihnimizdekileri aktarabilmek için kendimize uygun tekniği de bilmemiz gerekir. Zihin haritası kavramı tam da bu çıkış noktasıyla oluşturulmuş, 1960’lı yılların sonlarında, beyin üzerine çalışmalar yapan ve yaptığı çalışmalar ile Nobel ödülü alan Prof. Roger Sperry’nin bir çalışmasıdır.
Prof. Roger Sperry’nin bu çalışmasının konusu, beynin iki yarım küresinin zihinsel fonksiyonları paylaştığı ve o şekilde tepki verdiği ile ilgiliydi. Sperry, çalışmasında beynin sağ yarımküresinin hayal gücü, renk, ritim ve bütünlük gibi alanlarda baskın olduğunu, sol yarım küresinin ise sayılar, kelimeler, mantık ve analiz becerilerinde etkin olduğunu ortaya koymuştur.
İlgini çekebilir: Verimliliğinizi Artırmak İçin Önemli İpuçları
Aynı yıllarda Dünya Zeka Vakfı başkanı olan ve aynı zamanda Hafıza Şampiyonu olarak da bilinen Tony Buzan, verdiği eğitimlerde öğrenmenin iki temel ögesinin hatırlama ve vurgu olduğunu belirtmesine rağmen kendi anlattıklarının, yazdıkları ile örtüşmediğini farkedince öğrenme üzerine araştırmalarını derinleştirdi. Bu araştırmalarını “Nasıl not almalı?” sorusuyla genişlettikçe yaptığı araştırmalar Zihin Haritası Tekniğini dünya literatürüne kazandırdı.
Bugün dünyada yaklaşık 500 milyon kullanıcısı olan “Mind Mapping” yani “Zihin Haritalama” tekniği 1970’lerde yalnızca not alma üzerine başlamıştır ve günümüze kadar gelişerek etkin bir öğrenme tekniği olarak oldukça popüler hale gelmiştir. İnsanlığın ortak dili görsel ögeler, resimler ve semboller olduğuna göre, neden sıkıcı tek düze ve akılda kalmayan bir şekilde notlar alıp, bu notların aklımızda kalması için uğraşıyoruz ve hatırlamadığımızda, unuttuğumuzda şikayet ediyoruz?
Neden beynimizin sağ yarım küresini kullanmıyoruz?
Örneğin, muz dediğimizde aklımızda bir görsel ya da simge belirir. Muz dendiğinde sarı bir muz, bir muz ağacı ya da bir maymun görseli canlandırabiliriz. Kaç kişinin aklına sadece M – U – Z harfleri gelir?
Bu açıdan düşündüğümüzde öğrenmek veya akılda tutmak amacıyla bu tekniği kullanmanın oldukça verimli ve etkili bir tekniği olduğunu söylemek mümkündür. Zihin Haritası Tekniği bize yapısal bir çalışma yöntemi sunmakla birlikte bu yöntem içeriğin kendine özgü bir yapıda ve belli bir standartta olmasına imkan vermektedir.
İlgini çekebilir: Meditasyon Beynimize Neler Yapıyor: Harvard’lı Bir Nörobilim Uzmanının Gözünden Meditasyon
Peki bir Zihin Haritası yapmak için nelere ihtiyacımız var?
- Bir beyaz kağıt veya karton
- Renkli kalemler
- Odaklanmış bir zihin
- Yaratıcı düşünce
Zihin haritasının faydaları:
Beyin fırtınası için son derece yararlı bir tekniktir. Zihin haritası ile zihninizdeki karmaşayı giderebilir projenizle ilgili yaratıcı fikirler üretebilir, yol haritası çizebilirsiniz.
- Zihin haritası ile hedeflerimizi daha net bir şekilde görebiliriz.
- İşlerimizin/hedeflerimizin önem veya aciliyet derecesi şeklinde gruplandırıp, öncelik verebiliriz.
- Yine hedeflerimize ulaşmak için neler yapabileceğimizi ve zamanımızı nasıl yönetebileceğimizin farkına vararak bizi hedeften uzaklaştıran etkenleri/engelleri görüp bu engelleri ortadan kaldırabiliriz.
- Kağıda, yazıya dökmeden önce önemli zannettiğimiz bir durum, olay ya da hedefi görsel olarak belirlediğimizde belki de o kadar önemli olmadığının farkına varabilir ve önceliklerimizi değiştirebiliriz.
İlgini çekebilir: WOOP Tekniğiyle Hedef Belirleme ve Hedefe Ulaşma
Zihin haritalamanın 6 ana kuralı:
Düzen: Kağıdı yatay kullanarak ana konu, soru, fikir ya da problemi; kağıdınızın merkezine yerleştirin. Kelimelerin yanı sıra şekil, sembol veya resim de kullanabilirsiniz.
Dallar: Merkezden başlayarak, konuya ait alt başlıkların sayısı kadar dallar çizin. Bu dallar düz bir çizgi olabileceği gibi esnek olabilir. Ancak cetvelle çizmeyi sakın düşünmeyin. Olabildiğince özgür dallarımız olmalı…. Bir ağacın dalları gibi düşünebiliriz. İlk dal saat bir yönünde çizilecek şekilde, diğer dalları saat yönünde çizebiliriz.
Anahtar Kelimeler: Bize tüm konuyu çağrıştıracak bir anahtar kelimemiz olmalı. Başarı, Aşk, Para, Sevgi, Ev, Araba vb. En doğru kelimeyi seçmeye çalışmak için konsantre olunmalı.
Resimler: Anahtar kelimemizin yanında o konu ile ilgili çağrışım yapacak kelimeler olmalı. İyi veya kötü bir resim çizici olmanız önemli değil. Önemli olan çizdiklerimizin bize hatırlatacaklarıdır.
Renkler: Zihnimizi kışkırtmak, hatırlamak ve anlamak için renkleri kullanmak oldukça önemlidir. Ne kadar çok renk kullanırsak o kadar akılda kalan bir zihin haritamız olur.
Yapı: Zihin haritası yayılan bir yapı şeklinde olmalıdır. Zihin haritasında düşüncelerimizin kağıda yansıtılmış bir grafiğini yaptığımız için merkezden yayılan bir yapı beyin için en uygun yapıdır.
 Tekniği ile Zihninizi Özgür Bırakın){kind=link}