Sağlıklı yaşayabilmek için dengeli bir beslenme rutini oluşturmak son derece önemlidir. Günlük alınması gereken besinler metabolizmanın doğru çalışmasını sağlar. Bağışıklık sistemi, büyüme, gelişme ve gen ekspresyonu için makro ve mikro besin ögelerinden yeterli düzeyde almamız gerekir. Mikro besin ögeleri olan vitaminler ve mineraller enzimatik reaksiyonların vazgeçilmez bir parçasıdır. Biyokimyasal reaksiyonlar, ancak uygun miktarlarda alınan elementlerle gerçekleşir. Çinko da vücudumuz için gerekli elementlerden biri. Öyleyse çinkonun faydaları nelerdir, eksikliği nelere yol açar ve çinko takviyesi kullanırken nelere dikkat etmeliyiz? Birlikte göz atalım.
Sağlığımız için neden önemli?
Genelde çinkonun bir çeşit vitamin olduğu düşünülüyor. Fakat kendisi yaklaşık 50 farklı enzime kofaktör olan bir mineral. DNA’larımızda yer alan proteinlerin doğru katlanması ona bağlı. Bu noktada, “Çinko ne işe yarar? Çinkonun faydaları neler?” soruları akıllara geliyor. Adeta kimliğimizi oluşturan bu mineral, hormonların salınımını ve sinir hücrelerinin elektriksel aktivitesini düzenler. Oksidatif strese karşı bağışıklık sistemini korur.
Bunun yanı sıra, kronik stresin, radyasyonun, GDOlu besinlerin ve birçok enfeksiyonun tetiklediği inflamasyonu baskılar. Zihinsel fonksiyonları iyileştirip uyku kalitesini artırır. Ciltte kollajen yapımını destekler ve akne sonrası izlerin daha hızlı iyileşmesini sağlar. Ayrıca daha iyi bir ruh halini destekleyip depresyondan korur. Üreme sistemi ve doğurganlıkta da önemli rol oynar.
İlgini çekebilir: Cilt Sağlığını Destekleyen Besinler
Çinko ihtiyacını hangi besinlerden karşılayabiliriz?
Yetişkin bireylerde günlük alınması gereken çinko miktarı yaklaşık 10 mg/gündür. Yeşil yapraklı sebzeler, kabak çekirdeği, kırmızı et, kabuklu deniz ürünleri, nohut, kaju, susam çinkodan zengin besinlerdir. İçinde kükürt içeren aminoasitler sayesinde et, yumurta ve deniz ürünlerinde çinko düzeyi en yüksektir. Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanına göre her 100 gr besin için, yulaf ununda 5,68 mg, susamda 5,13 mg, sığır etinde 3,67 mg, nohutta 3,16 mg, peynirde 1,63 mg çinko bulunuyor.
Çinko eksikliği nelere yol açar?
Çinko eksikliği daha çok 65 yaş üstü kişilerde, kronik hastalığı olanlarda, inflamatuar bağırsak hastalıklarında, çinkodan fakir beslenenlerde, vejetaryenlerde ve alkoliklerde kendini göstermekte.
- Bağışıklık sisteminin bozulması
- Çocuklarda büyüme gelişmede gerilik
- Sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirme
- Geç yara iyileşmesi, saç dökülmesi, saçlarda zayıflama
- İrritable bağırsak sendromu, ishal
- Kronik yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü
- Dildeki tat reseptörlerinin aktivitesinde etkili olduğu için eksikliğinde tat duyusunda azalma
İlgini çekebilir: Mevsim Geçişlerinde Bağışıklığınızı Güçlendirin
Çinko takviyesi alırken nelere dikkat etmeliyiz?
Sağlığımızı destelemek ve güçlü bir bağışıklık sistemi için farklı formlarda çinko takviyesi kullanabiliriz. Günlük almamız gereken miktar, diyet ve takviye dahil günlük maksimum doz 40 mg/gün olarak belirlenmiştir. Yüksek dozlarda alınan çinko beraberinde bakır eksikliğine sebep olabiliyor. Bu yüzden takviye alırken mutlaka doktorunuza danışarak almalısınız.
Çinkonun emilimi diğer vitamin ve minerallerle birlikte alındığında azalır. Eğer folik asit, B12, demir gibi gıda takviyelerini kullanıyorsanız, çinko ile eş zamanlı kullanmamanız gerekli. Ayrıca, diğer vitamin ve minerallerden ayrı bir zaman aralığında ve mümkünse yemeklerden önce kullanmanız yeterli emilimi sağlayacaktır. Takviyenin kullanım süresi ise eksikliğin şiddetine ve doktorunuzun tavsiyesine göre değişiklik gösterir. Tüm bunlara ek olarak, takviyeler kan şekerini düşürebileceğinden şeker hastası olanların ve anti-diyabetik ilaç kullananların dikkatli kullanması öneriyoruz.
Yardımcı kaynaklar: https://lpi.oregonstate.edu/mic/minerals/zinc
