Yaşamın her alanında, karşımıza iletişim kurmakta zorlandığımız kişiler, çözmekte zorlandığımız bir veya birden çok problem ve buna bağlı olarak bizi strese sokan durumlarla karşılaşmaktayız. Bazıları sürekli bir şeylerden şikayet etmekte, bazıları karşı tarafı küçük düşürmeye çalışmakta, bazıları kendini olduğundan daha yetkin göstermek arzusunda, bazıları da her olayın olumsuz yanını görme eğilimindedir.
Söz konusu, özellikle iş yaşamı olduğunda, zor durumlarla ve zor insanlarla başa çıkmak daha önemli bir sorun haline gelir. Çünkü baş edemediğimiz her ilişki ve her durum işyerinde hem bizim başarımızı, verimimizi, mutluluğumuzu hem de çalıştığımız işyerinin verimini ve huzurunu etkiler. İş yerinde bazen bizimle aynı konumda çalışan, bazen yöneticisi olduğumuz bazen de müşterimiz olan zor insanlarla karşılaşmaktayız. Bu nedenle kimlerin ve hangi durumların bize zor geldiğini, onların zorlayıcı davranışlarını ve zor insanlarla başa çıkmak için nasıl davranmamız gerektiğini öğrenmemiz bize fayda sağlar.
Önemli olan zor insanların davranışlarını kişiselleştirmememiz ve onlarla nasıl baş edebileceğimizi bilmektir. Her türlü iletişim etki ve karşı tepkiden oluşur. Her birey farklı karakterde olduğundan, her bireyin karşısındakine verdiği tepkiler de farklı farklıdır. Kimimiz sakin ve kontrollü iken, bir başkasının iletişimdeki cüreti gereğinden fazla veya özgüveni çok az olabilir. İletişimde güçlü olmanın ilk şartı ise öncelikle kendimizi tanımaktan geçer.
Öncelikle insanlara nasıl tepki verdiğinizi incelemeniz yararlı olacaktır.
Tanıdığınız zor bir insana nasıl tepki verdiğinizi düşünün. Son derece olumsuz bir karşılık mı veriyorsunuz? Eğer öyle ise bunun nedeni nedir? Nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini mantık çerçevesinde bir düşünün.
Kendinize, zor insanların verdikleri tepkileri nasıl karşıladığınıza dair sorular sorun:
- Duygularınızı başkalarının yönlendirmesini istiyor musunuz?
- Size karşı öfkeli biriyle karşılaştığınızda nasıl tepki veriyorsunuz?
- Eleştirileri nasıl karşılıyorsunuz?
- Olaylara olumsuz tarafından mı yaklaşıyorsunuz?
Bu sorularla birlikte kişilik tipinizi öğrenmeniz de faydalı olacaktır.
Davranış Biçimine Göre İnsan Tipleri
Davranış biçimlerine gelince; gerek iş, gerek özel hayatınızda karşılaştığınız insanların çoğu, genelde üç davranış biçiminden birini sergilerler; saldırgan, boyun eğici veya özgüvenli.
Saldırgan İnsan (Aggressive Person)
Bu insanlar, adeta sözel kabadayıdırlar. Sürekli haklı olduklarını söylerler fakat içlerinde hep bir kuşku ve güvensizlik vardır. Enerjiklerdir fakat bu enerjiyi yıkıcı yönde kullanırlar. Asıl olarak kendilerini sevmezler, bu nedenle insanlara olumsuz enerji yansıtırlar. Başkalarının moralini bozma ve onların enerjisini düşürme konusunda beceriklidirler.
Boyun eğen / Teslimiyetçi İnsan (Submissive Person)
Başkalarının gereksinimi için kendi gereksinimlerinden sürekli fedakarlık yapan kişidir. Başkaları tarafından kolayca ezilirler. Sürekli içinde yaşadığı özgüven eksikliği ve aşağılık kompleksi, saldırgan bir insan ile karşılaştığında daha da artar. Başkalarının kendisinden yararlanmasına izin verdiği için, aslında kendine karşı öfke duymaktadır. Topluluk içinde çekingen ve içe dönüktür. Hiçbir şeye enerjisi ve hevesi yoktur.
Özgüvenli İnsan (Assertive Person)
Kendi haklarını düşünmekle birlikte başkalarının haklarını da düşünen kişidir. Diğerlerinin üzerinde egemenlik kurmak yerine, herkes ile eşit konumda olmak ister.
Kendi hakkını ve başkalarının haklarını savunur. Genellikle hedeflerine ulaşır. Başkalarına saygı duyar. Her zaman sözünde durur. Gerçek duygularını çok iyi ifade eder. Bu duygular olumsuz olsa dahi kimseyi kırmaz. Kendisini iyi hisseder, diğerlerinin de kendilerini iyi hissetmelerini sağlar. Başarıyı ve başarısızlığını kabul eder.
Kendinizi tanıdıktan, kişilik tipinizi ve karşınızdakine nasıl davrandığınızı öğrendikten sonra, yukarıdaki bilgiler ışığında, hayatınızda yer alan insanların davranış biçimlerini öngörebilir, iletişim probleminin nerede olduğunu daha rahat bir şekilde saptayabilirsiniz.
