Bütünsel sağlığımıza, iyi oluş halimize ve refahımıza olan etkileriyle; mutlu olma becerimizi güçlendirmek önemli gelişim alanlarımız arasında olmalı. Peki mutluluğun bir formülü var mıdır? Anlamlı bir hayatın sırrı mutluluk sanatında mı gizlidir? Yaşam yolculuğumuzda mutluluk seviyemizi ve iyilik halimizi yükseltmenin yolu mutluluğun sırrını çözebilmekte mi saklı? Tüm bu soruların yanıtı Martin Seligman tarafından geliştirilen PERMA modelinde saklı olabilir!
Mutluluğun formülü PERMA modeli olabilir mi?
Anlam duygusuyla bir yaşam sürmek, iyi oluş halimizi destekleyen en önemli ilkedir. Olumlu duygularla yaşamak ve olumlu ilişkilere sahip olmak ise yaşamda iyi oluş halimizi daha da yükseltir. Pozitif Psikoloji yaklaşımının öncüsü Martin Seligman’ın geliştirdiği PERMA modeli ile, yaşamda iyi oluş halimizi de destekleyen mutluğun formülü sunulmuştur.
Pozitif Psikoloji alanında çalışmaları olan Seligman, Gerçek Mutluluk (Authentic Happines) ismini verdiği kitabında mutluluğun üç boyutundan bahseder. Pozitif duyguları, akışta olma halini ve anlam duygusunu özünde barındıran mutluluk teorisine Seligman, iyi oluş halini de ekleyerek kapsamını genişletmiştir. Seligman, mutluluğa ulaşmak için üç farklı yaşam biçiminin yaşam yolumuzda önümüze çıkacağını savunur. Başarılar, pozitif duygular, kişisel güçlükler, yaşam kalitesini artıran pratik uygulamalar ve stratejiler geliştiren Seligman’a göre mutluluğa giden bu üç yaşam biçimi şu şekildedir:
- Keyifli Yaşam Sürmek: Kişi yaşamında bugüne, geçmişe ve geleceğe yönelik olumlu duygularını arttırmayı hedefler.
- İyi Yaşam Sürmek: Kişi yaşamında akış deneyimleri elde etmek için potansiyelini harekete geçirmeyi hedefler.
- Anlamlı Yaşam Sürmek: Kişi bireysel olanın ötesine geçen ve daha bütüne hizmet eden hedefler geliştirir.
Mutluluğun ana faktörleri
Yaşam yolculuğumuzda mutluluğumuzu ve refahımızı arttırmayı destekleyen PERMA Modeli, başlıca beş temel faktörden oluşur. Bunlar ise şu şekildedir:
- Pozitif Duygular (Positive Emotions): Memnuniyet, haz, neşe ya da keyif gibi pozitif duygular yaşamdan doyum alma halimizi tanımlar. Pozitif duygular yaşamda ruhsal iyilik halimizi ve tatmin duygumuzu destekler. Yaşamda karşılaştığımız olumsuz deneyimlere rağmen, pozitif duygular negatif duyguların daha rahat üstesinden gelmemizi sağlar. Böylece içsel anlamda daha huzurlu oluruz. Pozitif duygular gelişim için alan açmamızı, harekete geçmemizi, geleceğe umutla bakmamızı ve iyimser olmamızı kolaylaştırır. Başkalarıyla ilişkilerimizi güçlendirerek, yaşam doyumumuzu destekler. İş yaşamımızda verimliliğimizi arttırır. Fiziksel sağlığımızı desteklemekle birlikte, psikolojik sağlamlığımızı destekler. Pozitif duygular ayrıca entelektüel, psikolojik ve sosyal kaynaklar oluşturmamıza da yardımcı olur.
- Bağlanma (Engagement): Ruhsal iyilik halimizin önemli bir bileşeni olan akış hali ve uyum, potansiyelimizi daha iyi ortaya koymamızı sağlar. Yaptığımız işe odaklandığımız ve zamanın nasıl geçtiğini hissetmediğimiz anlar akış halinde oluruz. Kendimizi akış halinde bulduğumuz aktivitelerimize daha fazla bağlılık hissederiz. Akış halindeyken derin odaklanma sayesinde, benliğimiz içinde bulunduğumuz deneyimle bütünleşir ve tutkuyla yaptığımız işe bağlanırız.
- İlişkiler (Relationships): Başkalarıyla kurduğumuz yakın bağlar iyilik halimizi destekler. Sosyal varlıklar olarak ilişkilerimizden beslenir, yaşamda daha fazla tatmin ve doyum hissederiz. Gelişim yolculuğumuzda kurduğumuz güçlü bağlar ve yakın ilişkilerimiz en önemli sosyal destek kaynaklarımızdır. Bu nedenle ilişki yönetimi, iş birliği ya da empati gibi sosyal becerilerimizin güçlü olması iyi oluş halimizi yükseltir. Başkalarından aldığımız sosyal destek düzeyimiz, sevildiğimizi hissetmemiz hissetmesi ve doyum veren ilişkilerimizin olması refahımızı da destekler.
- Anlam (Meaning): Yaşam yolculuğumuzda bizden daha büyük ve üstün bir şeyin parçası olduğumuzu bilmek, ruhsal iyilik halimizi yükseltir. Kişisel hedeflerimizin ötesine geçen bir yaşam anlamı keşfetmek ve anlam duygumuzu besleyen bir yaşam sürmek iyi oluş halimizi destekler. Yaşama dair yakaladığımız anlam duygusu ve bu anlama verdiğimiz değer refah ve mutluğumuzu da destekler.
- Başarı (Accomplishment): Bir işi başarma arzumuz yaşamda iyi oluş halimizi de yükseltir. Yeterlilik algımızı yükselten başarı hedeflerimize giden yolda özgüvenimiz de yükseltir. Yaşam yolculuğumuzda öğrenme ve gelişme isteğiyle akışta olduğumuzda, bağlılıkla yaptığımız uğraşın sonunda elde ettiğimiz başarı hissi iyi oluş halimizi destekler. Yaşam yolculuğumuzda hedeflerimize ulaşmak, kişisel başarı algımızı ve kendimizi gerçekleştirme duygumuzu da destekler.
Mutluluk için basit uygulama adımları
Gelişim yolculuğumuzda ve yaşamda iyi oluş halimizi desteklemek için, PERMA modeline göre, bazı küçük adımları hayata geçirebiliriz. Bu adımlar şunlar olabilir:
- Pozitif duygular yaratan hobi ve uğraş alanları edinme
- Değer verdiğimiz kişilerle daha fazla vakit geçirme
- Minnet duyduğumuz şeylerin farkında olma
- Canlılık hissettiren müzikler dinleme
- Gündelik aktivitelerimizde dahi o anı hissederek yaşama
- Doğada daha fazla zaman geçirme
- Güçlü yanlarımızı kullanabileceğimiz alanlar belirleme
- Başkalarıyla doyum veren ilişkilerimizi güçlendirme
- Sosyal topluluklara katılma ve iş birliği yapma
- Yeni bağlantılar kurarak dostluk ilişkilerimizi geliştirme
- Tanıdığımız kişilere sorular sorarak onları daha yakından tanıma
- Bizim için önemli olan topluluğa ya da organizasyona katılma,
- Tutku ile yaptığımız şeylerle başkalarına yardım etme
- İyi hissetmemizi sağlayan uğraşlar ve aktiviteler edinme
- Değer verdiklerimizle ve sevdiklerimizle daha fazla vakit geçirme
- Başarılarımızın farkında olma ve başarılarımızı daha fazla ödüllendirme
- Bolca kahkaha atma ve sık sık gülümseme
Yaşam yolculuğumuza anlamlı deneyimler katarak mutluluk rezervimizi arttırmak, yaşamda iyi oluş halimizi ve bütünsel sağlığımızı destekleyecektir. Yaşadığımız her anın tadını çıkarmak ve karşılaştığımız tüm canlılara içtenlikle tebessüm etmek mutluluk rezervimize yatırım yapmamızı sağlar.
Yaşama değer katan hedefler belirlemek ve özgün yanlarımızla kendimizi gerçekleştirmek ayrıca mutluluk rezervimizi zenginleştirir. Geleceğe umutla bakabilmek ve iyimserliğimizi güçlendirmek ise wellbeing yolculuğumuzda mutluluğu içselleştirmemizi kolaylaştıracaktır.
