İlişkiler, günümüzde en çok üzerinde durulan konulardan biri haline geldi. Ancak romantik ilişkiler dışındaki ilişki biçimlerinin hayatımızdaki yerine pek fazla odaklanmıyoruz. Sosyal bağlarımızın içinde, arkadaşlık ilişkilerinin de hayatımızda önemli bir yeri olduğunu ve sağlıklı arkadaşlıkların iyi oluş halimiz üzerindeki olumlu etkilerini hatırlamakta fayda var. Sağlıklı arkadaşlık ilişkilerinin yaşam doyumumuz, psikolojimiz ve esenliğimiz üzerindeki etkilerini sizin için inceliyoruz.
Arkadaşlık ilişkileri yaşam doyumumuzu nasıl etkiliyor?
Çok küçük yaşlardan itibaren kurduğumuz arkadaşlık ilişkileri; karakterimizin şekillenmesinde, tercihlerimizde, ilgi alanlarımızda etkisi olan bir ilişki biçimidir. Yaşamımızda farklı bireylerle etkileşimde olmak ve onlarla paylaşımda bulunmak, hem ruhsal hem fiziksel hem de beynin işleyişi açısından olumlu etkilere sahiptir. Güçlü arkadaşlık ilişkilerine sahip olan kişilerin, ilerleyen yaşlarda daha iyi bilişsel işlevlere sahip olduğuna dair yapılan araştırmalar mevcut. Bu bilgiler doğrultusunda, arkadaşlık ilişkisine sahip olmamanın olumsuz etkilerinden de söz etmek mümkündür.
Sağlıklı arkadaşlığın bağlantılı olduğu birçok durum var. Bunlardan biri de sosyal uyum becerisi. Sosyal uyum, kişinin etrafındaki diğer bireylerle sağlıklı ilişkiler kurabilme ve toplumun ortak değerlerini benimseyebilme becerisidir. Kişi, yaşı kaç olursa olsun, sosyal uyum becerisini değiştirebilme gücüne sahiptir. Etkili sosyal uyum becerisi, hem bireyin hem de toplumun sağlığı noktasında önemli bir rol oynuyor.
Bunun yanı sıra, tıpkı sosyal uyum becerisinde olduğu gibi, arkadaşlık kurma becerisi de kişinin yaşı kaç olursa olsun geliştirebileceği bir beceridir. Arkadaşlık, birden fazla bileşimi olan bir ilişki biçimi. Aktif iletişimle, eğlence ve duygusal bağlarla zenginleştirmek mümkündür.
Öğrenciler üzerinde yapılan araştırmalara bakıldığında; okuldaki dostluk ilişkileri “yetersiz” olarak adlandırılan çocukların anksiyete seviyeleri, dostluk ilişkileri “iyi/çok iyi” olan çocukların anksiyete seviyelerine göre istatistiksel anlamda daha yüksek çıkmıştır. Bu sonuçtan da yola çıkarak, erken dönem arkadaşlıklarının sosyal hayata dair olan tavırların ve tutumların şekillenmesinde önemli bir rolü olduğunu söyleyebiliriz. Bunun yanında, çocukların/ergenlerin arkadaşlık ilişkisini geliştirmesiyle; daha özgüvenli, yardımsever ve empati yeteneği gelişmiş bireyler olmasına katkı sağladığı görülmektedir. Kişinin bir arkadaşı tarafından onaylanmasıyla da artan öz saygı sayesinde çocuklar/ergenler diğer sosyal ilişkilerinde daha tutarlı olabilmektedirler.
Sağlıklı, sosyal uyumun önemini daha iyi anlayabilmek için kişinin kendini toplumdan soyutlayıp sosyal izolasyonun kişi üzerindeki olumsuz etkilerine de odaklanabiliriz. Sosyal izolasyon uzun vadede bireyde; çökkün ruh hali, uyku sorunları, fiziksel problemler olarak kendini gösterir.
Arkadaşlık ilişkisini kuvvetlendirmek için dikkat edilmesi gereken noktalar neler?
- Eğer arkadaşımızı sevdiğimizi düşünüyor ve bunu ifade ediyorsak, bu sevginin bir sonucu olan ilgiyi de karşımızdaki kişiye vermemiz gerekir. Elbette alma-verme dengesini korumak adına, bu ilgi iki taraflı gerçekleşmeli. Sınır ihlali olmadığı sürece aynı ilgiyi arkadaşımızdan beklemek de doğal hakkımızdır.
- İlişkide hem kendi sağlığımız hem de karşımızdakinin sağlığı için gerekli sınırlar belirlemeliyiz. Karşımızdaki kişiyi her ne kadar yakınımız olarak görsek de öz saygımızı zedeleyecek bir durumun yaşanmaması için sınırlar, her ilişki için gereklidir.
- İletişim esnasında karşımızdakini aktif bir şekilde dinlemek önemlidir. Sohbet esnasında konuşulanlarla bağlantılı yorumlar yapmalı ve beden dilimizle de karşımızdaki kişiyle ilgili olduğumuzu ona yansıtmalıyız.
- Herkesin sevgi dili farklıdır. Yakınımız olarak gördüğümüz kişilerin sevgi dilini öğrenmek için çaba göstermeli, aynı şekilde kendi sevgi dilimizi açık olarak ifade edebilmeliyiz. Sevgiyi yansıtma biçimimiz ve arkadaşımızın sevgiyi alma biçimi doğrultusunda ortak bir dil oluşturarak değer verdiğimizi ifade edebiliriz.
- İletişimde açık olmalıyız. En az iki insanın olduğu bir yerde, farklı fikirlerin ortaya çıkması çok normaldir. Zaman zaman anlaşmazlıklar olsa da önemli olan canımızı sıkan durumları açıkça ifade edip konuşmaktan kaçınmıyor olmamızdır.
- Olumlu ve olumsuz durumlarda ona destek olduğumuzu göstermeliyiz. Farklı hayatlar ve deneyimler yaşayan insanlar olarak, karşımızdakinin doğrusu her zaman bizim için uygun olmayabilir. Ancak böyle bir durumda bile o kişiye saygı duyduğumuzu göstererek ihtiyacı olan noktalarda desteklemeyi ihmal etmemeli, onun duygularını küçümsememeliyiz. Aynı şekilde, karşımızdaki kişi için gerçekten mutluluk verici olaylarda da ona destek olmak çok değerlidir.
Sağlıklı bir arkadaşlık ilişkisinin esenliğimiz üzerindeki faydaları neler?
- Sağlıklı arkadaşlıklarda kişiler birbirlerine duygusal destek vererek, özellikle zor zamanlarda ihtiyaç duyulan ilgi ve sevgi ve şefkati birbirlerinden esirgemezler.
- Doğru arkadaş, kişinin kendini çıkmazda hissettiği anlarda ona neyin iyi geleceğine dair isabetli yorumlar yaparak farklı çözüm yolları üretmede yardımcı olur.
- Sağlıklı dostluk bağları, tek başınalık hissini azaltmakta faydalı olur.
- Yakın bağlar, kişinin aidiyet hissini güçlendirir.
- Kişinin özgüven ve öz saygı gibi kişisel gelişimde önemli olan duyguları geliştirmesine yardımcı olur.
- Diğer ilişkilerde de sağlıklı bağlar kurmasında yardımcı olur.
- Yoğun kaygı yaşanan durumlarda stres seviyesinin daha stabil bir noktaya gelmesinde fayda sağlar.
Özetle arkadaşlıklar büyümemizde, uyum sağlama becerisini geliştirmemizde, zorluklarla mücadele edebilmemizde, eğlenebilmemizde yardımcı olan bir ilişki biçimidir. Her ilişkide olduğu gibi zor zamanlar yaşansa da bu ilişki biçiminin bize iyi geldiğine inanıyorsak esnek bir tavır sergileyerek kabullenici olmak ve yargılamaktan kaçınmak sağlam temelleri olan arkadaşlıklar kurmamızda yardımcı olacaktır.
