Artık havalar serinlemeye, yapraklar kuruyup yere düşmeye, gökyüzü grili beyazlı bulutlarla kaplanmaya başladı. Kendinizde veya etrafınızdaki kişilerde, son günlerde yapılan aktivitelerden alınan zevkin azalması, genel isteksizlik hali, uyuşukluk ve yavaşlama, enerjide azalma, ilgi duyulan aktivitelerin sayısında azalma gibi durumlara şahit olduğunuz oldu mu? Eğer böyle bir yakınma duyduysanız ya da kendinizde bunu gözlemliyorsanız sebebi mevsimsel depresyon olabilir.
Mevsimsel depresyon nedir?
Mevsimsel depresyon, klinik adıyla mevsimsel duygu bozukluğu, sonbahar mevsimin başlamasıyla birlikte ortaya çıkan, kişide yapılan aktiviteden zevk almama, uykusuzluk, iştah artışı gibi semptomlar gösteren, ilkbahar aylarının gelmesiyle birlikte ise kişinin iyileşme gösterdiği bir depresif bozukluktur.
Mevsimsel depresyonun normal depresyondan farkı, sadece mevsime bağlı olarak açığa çıkması ve günlerin uzamasıyla kişide semptomların yok olmasıdır. Normal bir depresyon döneminde, kişiler semptomları daha ağır ve herhangi bir mevsime bağlı kalmaksızın yaşarlar. Mevsimsel depresyonda ise semptomlar belli dönemde görülür. Mevsimsel depresyon, klinik anlamda bahsedilen depresyon rahatsızlığının bir alt tipi olarak ele alınır.
Mevsimsel depresyonun altında yatan neden ise gün ışığının miktarına göre azalıp arttığı tespit edilen serotonin hormonunun sonbahar-kış aylarında azalmasına bağlanmaktadır. Serotonin hormonu eksikliğinin depresyon ve depresyon alt tiplerinin oluşmasına neden olduğu düşünülmektedir. Araştırmalar, gün ışığının azalmasıyla salınımının azaldığı bilinen serotonin hormonunun, günlerin kısalmasıyla birlikte azalarak kişide depresif belirtilere yol açtığı düşünülmektedir. Günümüzde de serotonin hormonunun azalmasına engel olmak amacıyla, ilaç tedavisinde SSRI denilen antidepresan ilaçlar kullanılmaktadır.
Mevsimsel depresyon ile nasıl baş ederiz?
Mevsimsel depresyonda genelde ilaç tedavisi tercih edilmez. Mevsimsel depresyon yaşayan kişiler sabahları 30 dakika boyunca parlak gün ışığına maruz bırakılır. Yapılan araştırmalarda ışık tedavisi olarak karşımıza çıkan bu tedavi yöntemi ile mevsimsel depresyon yaşayan kişilerin %70’inde iyileşme görüldüğü tespit edilmiş.
Eğer kendinizde veya yakınınızdaki kişilerde mevsimsel depresyon semptomları olduğunu düşünüyorsanız:
- Vitamin değerlerinizi kontrol ettirip eksik olan vitaminleriniz var ise takviye ile artırabilirsiniz.
- Sabahları ve akşamları kendinize güneşi izleme molaları vererek mümkün olduğunca kendinizi gün ışığına maruz bırakabilirsiniz. (Bu saatlerin önerilmesinin amacı zayıf güneş ışıklarının retinanıza zarar vermeyecek olmasıdır.)
- Güneşi izleme aktivitenizi bir yürüyüş esnasında yapabilir, böylelikle vücudunuzdaki uyuşukluğu azaltabilirsiniz.
- Denemek istediğiniz bir spor türü var ise bu dönem başlamak için adım atabilirsiniz.
- Enerjinizi artırdığını fark ettiğiniz aktivitelere daha çok zaman ayırabilirsiniz.
- Depresif duygudurumun vermiş olduğu durgunluğu atmak ve yalnızlaşmamak için konuşmaktan keyif aldığınız arkadaşlarınızla görüşebilirsiniz.
- Sağlıklı ve dengeli beslenme gibi bir arzunuz varsa bir diyetisyen ile görüşüp serotonin hormonunu arttıracak gıdaları beslenme planınıza sokabilirsiniz.
- Günlük kaygının ve stresin yıkıcı etkisini azaltmak için meditasyon, yoga, masaj, gevşeme egzersizi vs. yapabilirsiniz.
- Doğa içinde daha çok zaman geçirebilir; sonbahar mevsiminin getirdiği güzellikleri, rengarenk yaprakları, hafif serinleyen havayı, doğanın sessiz dönüşümünü ormanda bir gün geçirerek gözlemleyebilirsiniz.
- Bir ruh sağlığı çalışanı ile görüşebilir, durumun ciddiyeti hakkında uzman görüşü alabilirsiniz.
Mutlu günler diliyorum.
