Uzman Diyetisyen Oya Neva Demirkol’dan Diyet Hurafeleri

diyette doğru bilinen yanlışları simgeleyen bir sandviç

Diyet yaparken gerek medyadan gerek çevreden duyduğumuz kulaktan dolma bilgiler vücudunuza iyilikten çok zarar getirebilir. Özellikle bir de bu bilgileri çoktan alışkanlık haline çevirdiyseniz, sağlığınızı tehdit edebilecek beslenme hataları yapıyor olabilirsiniz. İşte diyette ve kilo verme sürecinde doğru bilinen yanlışlar!

Diyet yaparken yağ tüketilmeli mi?

Sağlıklı bir beslenme programında, toplam tüketilmesi gereken kalorinin %25-30’u yağdan gelmelidir. Diyette sağlıklı yağların tüketilmemesi, A, D, E, K gibi yağda eriyen vitaminlerin emilimini engelleyebilir ve bu vitaminlerin eksikliğinde oluşacak hastalıklara zemin hazırlayabilir. Bu noktada önemli olan mümkün olduğunca; zeytinyağı, avokado, fındık, ceviz, badem vb. kuruyemişler gibi yağ yakımına yardımcı yağları uygun porsiyonlarda tüketmektir. Özellikle kuruyemişleri çiğ tüketmeye dikkat! Çünkü bu besinler kavrulduğunda içerisindeki yağ asitlerinin bir kısmı kayboluyor.

Aç kalmak kilo verdirir mi?

Diyet sürecinde sık karşılaşılan doğru bilinen yanlışlar arasında aç kalmanın kilo verdireceği inanışı vardır. Aç kalmak iki sebeple kilo verdirmez. Birinci sebep; insan vücudu evrimleşme sürecinde, besin bulamama ihtimaline karşı önlem almaya göre programlanmıştır. Bu demektir ki kendinizi aç bıraktığınızda vücut bir süre daha besin gelmeme ihtimaline karşı metabolizma hızını düşürür ve vücudun uzun süre hayatta kalabilmesi için mümkün olduğunca az kalori harcar. Üstelik bu süre içerisinde sonradan kullanmak üzere yağ depolarından harcamamaya dikkat eder. Bu yüzden aç kaldığınızda; yağ yakımı yavaşlar ve kilo vermeniz çok daha zor bir hale gelir. İkinci sebep ise; uzun süreli açlık sonucunda bir sonraki öğünde daha fazla besin tüketme ihtimaliniz yüksek olacaktır. Her iki sebeple de kendinizi aç bırakmak etkili bir kilo verme yöntemi değildir.

Light ürünler kalorisiz mi?

Light ürünler şeker ve yağ miktarları kısıtlanmış; ancak belirli bir kaloriye sahip ürünlerdir. Bu yüzden light ürünlerin de belirli bir kaloriye sahip olduğu göz önünde bulundurulmalı ve kesinlikle aşırı veya sınırsız tüketiminden kaçınılmalıdır. Bu yüzden alışveriş yaparken etiket okuma alışkanlığı edinmeye gayret edin. Paketli ürünlerin içerisindeki miktarlar hakkında bilgi sahibi olmanız onları bilinçsiz tüketmenizi engelleyecek harika alışkanlıklardan biri.

Aç karnına yapılan spor yağ yaktırır mı?

Aç karnına spor yapmak kişilerde, kan şekerinde veya egzersiz performansında düşüşe sebep olabilir. Dahası kan şekeri düşüklüğüne bağlı olarak spor sonrasında tüketeceğiniz öğünde porsiyon miktarını aşmanıza, sindirim sisteminizin zorlanmasına veya günün geri kalanında çok daha halsiz, yorgun, ağırlaşmış hissetmenize sebep olabilir. Bu yüzden, spordan önce hem performansı arttırmak hem de yağ yakımını hızlandırmak adına mutlaka düzenli öğün tüketme alışkanlığı edinmelisiniz. Ana öğün tüketmek isteyenlerin spordan 1,5-2 saat önce, ara öğün tüketmek isteyenlerin ise spordan 30-45 dakika önce kaliteli karbonhidrat ve yağsız proteinden zengin bir öğün yapmaları hem spor esnasında performanslarını arttıracak hem de yağ yakımını hızlandıracaktır.

Akşam 19.00’dan sonra bir şey tüketilmemeli mi?

Vücudunuzun gece, uzun saatler boyunca aç kalması, kan şekerinizin düşmesine ve ertesi gün daha fazla besin tüketmesine sebep olabilir. Özellikle gece geç saatlerde yatıyor, çalışma temponuz gece geç saatlere kadar kalmanızı gerektiriyorsa bu kural iş yaşamınızı da kötü yönde etkileyebilir ve performansınızın düşmesine sebep olabilir. Bu yüzden, uzun süreli açlığı engellemek ve her daim dinç hissetmeniz için yatmadan 2 saat önce ara öğününüzü, 4 saat önce ise ara öğününüzü bitirerek beslenmenizi dengeleyebilirsiniz.

Diyet yaparken sınırsız meyve tüketilebilir mi?

Evet, meyveler son derece sağlıklı, gerek vitamin mineral içeriğiyle, gerekse antioksidan kapasitesiyle vücudumuzun ve beslenmemizin vazgeçilmezlerinden. Ancak bu elbette ki onları sınırsız tüketebileceğimiz anlamına gelmiyor. Meyveler tatlı tadını, meyve şekeri olan fruktozdan alırlar. Yani meyveler de farklı bir tür karbonhidrat içerirler. Bu yüzden meyveler kalorisiz değildir ve porsiyon miktarının aşılması özellikle karın bölgesinde aşırı yağlanmaya ve kilo artışına sebep olabilir. 

Tüm karbonhidratları kesmek zayıflamayı kolaylaştırır mı?

Sağlıklı ve dengeli bir diyet programında günlük almanız gereken kalorinin %55-60’ı karbonhidratlardan gelmelidir. Karbonhidratlar vücut için birincil enerji kaynağıdır ve eksikliğinde sinir ve sindirim sistemi hastalıkları görülmesi kaçınılmaz hale gelir. Üstelik belirli bir dönem karbonhidrat kaynakları kesilerek kilo verme sağlansa da kişiler karbonhidrat tüketmeye başladıklarında vücut karbonhidrat kaynaklarını depolama isteğine gidebilir ve çok daha fazla kilo almanıza sebep olabilir.

Hamile kadınlar daha mı fazla yemelidir?

Özellikle ülkemizde çok yaygın bir inanış olan “Sen hamilesin 2 kişilik yemelisin!” kanısı maalesef doğru olmadığı gibi annenin ve bebeğin de hayatını tehlikeye atabiliyor. Burada önemli olan anne adayının fazla yemesi değil, bebeğin ve kendisinin vitamin, mineral ve kalori ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar sağlıklı besin tüketmesi. Maalesef çevre veya aile baskısı sebebiyle hamileliğinde oldukça kilo alan anneler; hamilelik şekeri gibi hastalıklarla karşılaşabiliyor veya aşırı kilo artışı sebebiyle doğum sırasında zorlanabiliyorlar. Bu yüzden anne adayının hamilelik sırasında sağlıklı ve dengeli beslenmesi hem kendisi hem de bebeği açısından sağlıklı bir hamilelik süreci geçirmesine hem de doğum sonrasında annenin vücudunun kolay toparlanmasına yardımcı olacaktır. 

Kahve selülit yapar mı?

Kahve, yüksek antioksidan kapasitesi ve kafein oranıyla yağ yakımına yardımcıdır hatta günümüzde bazı selülit tedavisi yöntemlerinde kafein kullanılmaktadır. Burada önemli olan kahveyi mümkün olduğunca şeker, süt tozu, krema, şurup gibi şeker içeriği ve kalorisi yüksek, zararlı ürünlerle beraber tüketmemektir. Bilinenin aksine selülit problemine zemin hazırlayanlar kahve değil, kahve ile beraber tüketilen bu yan ürünlerdir. Kahveyi mümkün olduğunca light süt veya suyla, şekersiz, kremasız ve şurupsuz tüketmeniz selülite sebep olmayacağı gibi yağ yakımını da arttıracaktır. Elbette gün içerisinde çok fazla kahve tüketen biriyseniz, sade tüketseniz bile kan dolaşımını hızlandırmak adına içtiğiniz su miktarına da dikkat etmelisiniz.

Balık ve süt ürünleri beraber tüketilirse zehirlenmeye sebep olur mu?

Balığın içerisinde histamin denilen bir protein mevcuttur. Bu proteinin miktarı bozulmuş veya bayatlamış balıkta artmaktadır. Balığın bu şekilde tüketilmesi ve yüksek histamin miktarı ise alerjik reaksiyonlara ve zehirlenmelere yol açabilmektedir. Aynı şekilde süt ürünlerinde de histamin bulunmaktadır. Bozuk veya bayat balıkla beraber süt ve süt ürünlerinin tüketimi histamin miktarını daha da arttıracağından vücutta alerjik reaksiyonlar görme veya zehirlenme ihtimali artacaktır. Bu yüzden balığın tazeliğine güvenildiği sürece beraberinde süt ve süt ürünlerinin tüketilmesinde herhangi bir sakınca yoktur.

Maydanozu kaynatıp suyunu tüketmek zayıflatır mı?

Maydanoz yüksek C vitamini kapasitesi ve yüksek lif içeriğiyle hem sindirimi destekleyen hem de tok kalmayı sağlayan antioksidan sebzelerden biri. Ancak maydanozu kaynatarak suyunu tüketmek gibi yöntemler maalesef zayıflamaya yardımcı değildir. Maydanozun suyunu tüketmeniz sadece idrar söktürücü özelliğiyle vücudunuzdaki ödemi ve şişkinlikleri azaltmaya yardımcı olacak, etkili bir kilo kaybı sağlamayacaktır.

Esmer ekmeğin kalorisi beyaz ekmekten daha mı düşük?

Bilinenin aksine tam tahıllı undan yapılmış ekmeklerle, beyaz undan yapılan ekmeklerin arasında yüksek bir kalori farklı yoktur. Biz diyetisyenlerin sağlıklı ve dengeli bir beslenme programında tam tahıllı ekmeklerin tüketimini önermemizin asıl sebebi; hem tam tahıllı ekmeklerin vitamin ve mineral içeriğinin daha fazla olması, ekmeklerin yüksek lif içeriğiyle daha uzun süre tokluk sağlaması, kan şekerini dengeli yükseltmesi ve olası sindirim problemlerinin önüne geçmesi. Bu yüzden tercihinizi her zaman kaliteli karbonhidrat kaynaklarından biri olan esmer ekmekten yana kullanmaya özen gösterin. 

Kızarmış ekmeğin kalorisi daha mı düşük?

Ekmek kızartıldığında, ısıya maruz kaldığından dolayı içeriğindeki su miktarı azalır. Fakat bu durum ekmeğin kalorisini değiştirmez. Bu yüzden ekmeğin kızarmış veya taze tüketiminin kalori açısından bir farkı yoktur.

Sabah ılık su içmek vücuttaki yağları eritir mi?

Suyun sıcaklığının yağ yakımına herhangi bir etkisi yoktur. Sıcak veya soğuk su içtiğinizde vücudunuzun suyun sıcaklığını vücut ısısına çevirmeye çalışırken biraz daha fazla enerji harcar. Ancak bu enerji sizin kilo kaybetmeniz için yeterli değildir. Önemli olan suyun sıcaklığını gözetmeden günlük ihtiyacımızı karşılayacak kadar su tüketimini sağlamaktır. 

Protein diyetleri sağlıklı ve hızlı kilo kaybı sağlar mı?

Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programında her besin grubundan belirli bir miktar tüketilmelidir. Özellikle bu dönemde oldukça popüler olan protein ağırlıklı diyetlerin uygulanması; vücuttan fazla su kaybına, vücuda aşırı protein yüklemesi sonucu böbrek rahatsızlıklarına, sindirim sistemi rahatsızlıklarına, kalp rahatsızlıklarına ve kas kaybına yol açabilir. Üstelik kişi belirli bir süre bu diyeti uyguladıktan sonra, normal düzenine geri döndüğü zaman kilo alması kaçınılmaz olacaktır. Önemli olan her bir besin grubundan dengeli olarak tüketmek ve kilo korumanın mümkün olduğu sağlıklı beslenme programları uygulanmasıdır. 

Yağda eriyen vitaminlerden yararlanmak için salatalara yağ eklenmeli mi?

Ana öğünlerle beraber tüketilen salatalara yağ eklememek fazla kalori alımını engellediğinden dolayı kilo vermeye yardımcı olacaktır. Bu konuda çoğu kişi, salatalara yağ eklenmediğinde yağda eriyen vitaminlerin kullanılamayacağı gibi yanlış bir kanıya varmaktadır. Oysaki ana yemeklerde kullanılan yağ veya salatalara katılan tavuk, peynir, balık, kırmızı et gibi besinlerdeki yağ; yağda eriyen vitaminleri kullanmanız için yeterli olacaktır. Eğer öğününüzde sadece salata tüketiyorsanız ve bu salata sadece yeşilliklerden ve sebzelerden oluşuyorsa içerine 1 tatlı kaşığı kadar zeytinyağı veya 2 adet tam ceviz veya 10 adet fındık/badem katarak yağda eriyen vitaminlerden yararlanabilirsiniz.

Diyet yaparken bütün besin grupları ayrı olarak mı tüketilmeli?

Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programı her bir gruptan belirli ölçülerde besin tüketimini içerir. Tek bir besin grubuna dayalı diyetler veya tek bir öğünde tek bir besin grubundan yiyecek tüketimi kan şekerinde ani dalgalanmalara, organların fonksiyonların bozulmasına veya tek bir organa fazla yüklenmeye sebep olabilir. Her bir besin grubundan doğru ölçüde tüketmek uzun süre tok kalmayı sağlayacağı ve kan şekerini dengeleyeceği için sağlıklı bir program olacaktır.

Zayıflama hapları ile kolay kilo verilir mi?

Zayıflama hapları, metabolizmayı bozan, vücutta kas kaybını arttıran, vücuttaki organların fonksiyonlarına oldukça zarar veren yöntemlerdendir. Bu tür hapların kısa süreli kullanımı bile kişiyi ölüme kadar sürükleyebilir. Ayrıca bu hapların kullanılmasıyla beraber kilo verdikten sonra bu kiloyu korumak mümkün olamayacağından, kişilerin verdikleri kiloyu ve hatta bu kilonun daha fazlasını almalarına yol açabilir. Bu yüzden kişiler, sonrasında devam ettiremeyecekleri diyet programlarını ve bu tür zayıflama yöntemlerini kesinlikle uygulamamalıdırlar.

Aşırı su tüketmek zararlı mı?

Az su tüketimi zararlı olduğu kadar, aşırı su tüketiminin de vücuda bir takım zararları vardır. Mevsim koşulları ve kişinin fiziksel aktivitesi de göz önünde bulundurularak, günde 4 litreden fazla su tüketmek; böbreklere aşırı yüklenmeye, tansiyonda oynamalara ve mineral kaybına sebep olabilir.

Çayı, kahveyi fazla tüketmek suyun yerini tutar mı?

Çay ve kahve gibi kafeinli içecekler diüretik özellik göstermekte, yani vücuttan su atımına sebep olmaktadırlar. Bu yüzden bu tür içecekler suyun yerini asla tutmamaktadır. Kişilerin günde 8-10 bardak kadar su içmeye öncelik vermeleri; metabolizmanın hızlanmasına yardımcı olacak, vücuttan toksinlerin atımını kolaylaştıracak ve yüksek kafein içeriğine sahip bu içeceklerin tüketimini sınırlandırmaya yardımcı olacaktır.

Soda ile maden suyu aynı şey mi?

Maden suyu; yer altı sularından doğal olarak elde edilirken, soda suya karbondioksit eklenmesi sonucu yapay olarak elde edilmektedir. Maden suyu, mineral açısından oldukça zenginken, soda mineral açısından fakirdir. Bu yüzden kişilerin günlük beslenmelerinde günde 1-2 şişeyi geçmeyecek şekilde mineralden zengin maden suyunu tüketmeleri çok daha yararlı olacaktır.

Ispanak yoğurtla beraber tüketilirse demir emilimi azalır mı?

Ispanağın içerisinde hem olmayan yani emilimi düşük demir kaynağı olduğundan yanında yoğurt tüketimi herhangi bir sorun teşkil etmiyor. Ispanağın içerdiği demir vücut tarafından oldukça az emildiğinden dolayı yanında kalsiyum kaynakları kullanmanız en azından kalsiyum alımı açısından oldukça faydalı olacaktır.

Ne kadar hızlı egzersiz yapılırsa o kadar çok mu kalori harcanır?

Egzersiz söz konusu olduğunda önemli olan egzersizin hızı değil, verimliliğidir. Egzersiz esnasında yağ yakımı 15.-20 dakikadan itibaren başlar ve egzersiz hızınız bunda etkili değildir. Ayrıca doğru şekilde egzersiz yapmak kasların daha iyi kasılmasını sağlayarak yağ yakımını kolaylaştıracaktır.

Kaynaklar
diyet, diyetisyen, diyette doğru bilinen yanlışlar, sağlıklı beslenme