Giderek narsistleşen bir dünyada yaşıyoruz. İstatistikler ve bilim de bu yöne işaret ediyor. Sosyal ağlar tarafından teşvik edilen “bana bak, beni gör” zihniyeti ile narsistik anlayış giderek yükselmekte. Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte, insanların kendi görüntülerini ve yaşamlarını sürekli olarak paylaşma eğilimi giderek artmıştır. Bu durumun bir sonucu olarak, bazıları için narsist kişilik özelliklerinin ortaya çıkması kaçınılmaz hale geldi. Buna paralel olarak, narsistlerle iletişimde olan insanların öz saygı düzeylerindeki düşüşü artık daha büyük ölçekte görüyoruz. Ancak sosyal medyanın da yaygın kullanımı ile bazı kavramlar yanlış anlaşılmalara sebep olabiliyor. Şunun altını çizmek gerekir; kendini önceliklendiren herkes narsist değildir. Peki gerçekte narsist ne demek, kimlere narsist denir, bir narsist ile baş ettiğinizi nasıl anlarsınız? Bu soruların hepsini mercek altına yatıralım.
Narsist ne demek?
Narsistik kişilik bozukluğu; büyüklenmecilik, takdir edilme ihtiyacı ve diğer insanlara karşı empati eksikliği ile karakterize klinik olarak teşhis edilen bir kişilik bozukluğudur. Narsist Kişilik Bozukluğu, insanların kendi önemlerine dair şişirilmiş bir duyguya ve derin bir hayranlık ihtiyacına sahip oldukları bir zihinsel bozukluk olarak tanımlanmaktadır.
Narsistler, diğerlerinden üstün olduklarına inanırlar ve diğer insanların duygularını çok az önemserler. Ancak bu aşırı özgüven maskesinin ardında, en ufak bir eleştiriye karşı savunmasız, kırılgan bir öz saygı yatar.
Narsist kişilik belirtileri nelerdir?
Narsist ne demek, kimlere narsist denir bunu öğrendik. Ancak birinin narsist olup olmadığını belirlemek için tek bir davranışa şahit olmak yeterli değildir. Terapistler bile kişinin sergilediği davranış ve tutumları dikkatle gözlemlemek zorundadır.
Narsisizm tespiti için bu özelliklerin hepsinin mevcut olması gerekmez. Terapistlerin rehber olarak kullandığı Teşhis ve İstatistik El Kitabı‘na göre, bir kişiye narsisistik kişilik bozukluğu teşhisi konulabilmesi için tanımlanan özelliklerin yalnızca %55’ini sergilemesi gerekmektedir.
Bir narsist ile karşı karşıya olduğunuza dair işaretler:
- Narsistler en iyi, en doğru ve en yetkin olmak; her şeyi kendi istedikleri gibi yapmak; her şeye sahip olmak ve herkesi kontrol etmek zorunda hissederler.
- Narsistler sürekli olarak ilgiye ihtiyaç duyarlar. Bir narsist için onay, ancak başkalarından gelirse önemlidir.
- Narsistler her şeyin mükemmel olmasına ihtiyaç duyar. Sizin mükemmel olmanızı isterler. Olayların tam olarak bekledikleri gibi gerçekleşmesini beklerler. Hayatın tam olarak hayal ettikleri gibi olması gerektiğine inanırlar.
- Narsistler kontrolün kendilerinde olmasını ister ve talep ederler. Sahip oldukları hak duygusu onlara her şeyin kontrolünün kendilerinde olması gerektiğini mantıklı gösterir.
- Narsisistler, her şey kendi istedikleri gibi gitmediği sürece asla sorumlu olmak istemezler. Kendi mükemmellik cephelerini korumak için genellikle tüm suçu ve sorumluluğu başkasına yüklerler.
- Narsisistlerin sınırları yoktur. Her şeyin kendilerine ait olduğuna ve herkesin kendileri gibi düşünüp hissettiğine inanırlar.
- Narsistlerin başkalarıyla empati kurma becerileri çok azdır ve genellikle duyguların doğasını anlamaktan yoksundurlar.
- Narsistler her şeyi bir tehdit olarak algılarlar. Yüz ifadelerini sıklıkla yanlış okurlar ve tipik olarak yüz ifadelerini olumsuz olarak yorumlama eğilimindedirler.
- Olumsuz düşünce ve davranışlarından sizi ya da başkalarını sorumlu tutarlar. Buna karşın, olumlu ve iyi olan her şeyden kendilerine pay çıkarırlar.
- Narsistler sürekli olarak alay edilmekten, reddedilmekten ya da hatalı olmaktan korkarlar. Genellikle diğer insanlara güvenmekte zorlanırlar.
- Narsistler tipik olarak anksiyete ile uğraşırlar. Anksiyetelerini en yakınlarına yansıtırlar, onları olumsuz veya destekleyici olmamakla suçlarlar.
- Narsistler her zaman haklı olduklarını düşündükleri için fazla suçluluk hissetmezler. Çok fazla utanç duyarlar. Genellikle güvensizliklerini, korkularını ve reddedilen özelliklerini kendileri de dahil olmak üzere herkesten gizlemek için sürekli tetikte olurlar.
- Narsisistler duyguları anlayamamaları, empati eksiklikleri ve sürekli kendilerini koruma ihtiyaçları nedeniyle diğer insanları gerçekten sevemez veya onlarla duygusal bağ kuramazlar.
- Narsistlerin iletişim kurma veya bir ekibin parçası olarak çalışma kapasitesi veya motivasyonu yoktur.
Bireyin ayrıca, bu teşhisi karşılayacak ciddiyet seviyesine ulaşmayan narsistik kişilik özellikleri sergilemesi de mümkün. Ancak yine de herhangi bir terapistin ve kişinin sosyal çevresinin tanıması önemlidir. Çünkü bunlar da bir bireyin başkalarıyla nasıl ilişki kurduğunu ve günlük yaşamda nasıl çalıştığını etkiler.
Narsisizme sebep olan faktörler nelerdir?
Narsist kişilik bozukluğu karmaşık bir durumdur ve kesin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Bununla ilişkili bazı potansiyel nedenleri ve katkıda bulunan faktörleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Genetik: NKB geliştirmeye genetik bir yatkınlık olması mümkün. Araştırmalar, ailesinde narsisizm de dahil olmak üzere kişilik bozukluğu geçmişi olan bireylerin daha yüksek risk altında olabileceğini öne sürmektedir.
- Çocukluk: Çocukluk döneminde yaşanan aşırı koruma veya eleştiri gibi deneyimlerin narsistik özelliklerin gelişimine katkıda bulunabileceği gösterilmiştir.
- Toplum: Rekabetçiliği ve başarının neye benzediğini vurgulayan toplumsal ve kültürel normlar narsistik özellikleri teşvik edebilir.
- Travma: Travma veya duygusal istismar yaşamak, bireylerin kendilerini duygusal acıdan korumanın bir yolu olarak narsistik özellikler geliştirmesine yol açabilir.
- Psikolojik faktörler: Kırılgan bir öz saygı, güvensizlik veya empati eksikliği, bir savunma mekanizması olarak narsistik özelliklerin gelişmesine katkıda bulunur.
Narsist ne demek, kaynağı nereden gelir ve narsist kişilik bozukluğu nasıl belirtiler gösterir sorularını detaylı bir şekilde ele aldığımız bu yazı; bir narsistle karşı karşıya olduğunuzu ya da narsistik özelliklere sahip olup olmadığınızı tespit etmenize yardımcı olabilir. Bu kişilik bozukluğunun kaynağını ve belirtilerini anlamak, hem kişinin kendi sağlığı hem de çevresindeki insanlarla olan ilişkileri için oldukça önemlidir.
